O budowie Masztu Wolności rozmawiamy z Arturem Nowakowskim, jednym z fundatorów i pomysłodawców masztu.
Skąd pomysł na wybudowanie spektakularnego masztu przy rondzie Radosława?
Pomysł kiełkował od wielu lat. Miejsce jest specyficzne – granica Śródmieścia, Żoliborza i Woli. 100 m dalej znajdował się mur getta warszawskiego. Niedaleko – największa i najważniejsza nekropolia – Powązki, miejsce w którym spoczywają największe osobistości w historii Rzeczypospolitej, obok – cmentarz żydowski, cmentarz turecki. Jest to miejsce wyjątkowe z punktu widzenia historycznego. Z drugiej strony – sąsiedztwo Arkadii, 27 mln młodych ludzi rocznie przechodzi obok tego miejsca. To fantastyczna okazja, by pokazać coś, nad czym będą się musieli przez chwile zastanowić i o czym pamiętać.
Czy maszt będzie próbą pokazania Polakom wartości, z których powinni być dumni? W Polsce flagi narodowe nie są tak często wywieszane jak w USA czy nawet Hiszpanii.
To nie jest żadna demonstracja – ani prawicowa, ani skierowana przeciw czemukolwiek. To sposób, by podziękować wszystkim ludziom, którzy walczyli o to, byśmy mogli dzisiaj porozmawiać. Bez nich nasz kraj prawdopodobnie wyglądałby inaczej. Trzeba o tym pamiętać.
Jak zareagowały władze miasta na ten pomysł?
Było on przedmiotem wielu dyskusji i spotkań. Zajmowałem się tym przez ostatnie 3 lata. Pierwszy raz makietę projektu i wizualizacje szerszemu gremium pokazaliśmy rok temu podczas obchodów w Muzeum Powstania Warszawskiego. Wówczas ruszyły prace przygotowawcze. Miasto podeszło bardzo życzliwie, bez jego współpracy nie mogłoby się to wydarzyć.
Czy inicjatywy takie jak ta to pomysł na warszawską przestrzeń?
Tak, takie działania ją organizują i cywilizują. Ronda, które są centrami komunikacyjnymi, są po to, żeby na nich coś się działo. Spójrzmy na Paryż – obeliski, maszty, flagi organizują przestrzeń. Ronda nie powinny być tylko „patelniami” , przez które w kurzu i spalinach przedzierają się ludzie. O taką przestrzeń należy dbać. Mam nadzieję, że nasza instalacja będzie przykładem w tej kwestii.
Może czas zastanowić się nad rondem ONZ…
Są próby zaaranżowania go – choćby kolorowe kwietniki – jednak nie do końca trafne. A zastanawiać się zawsze warto.
Maszt Wolności spodobał się warszawiakom. Czy Warszawa zyska nowy symbol?
To się okaże, zdecydują o tym sami mieszkańcy. W mieście jest miejsce na różne instalacje artystyczne. To, co próbujemy zrobić ja i mój przyjaciel Bogdan Kaczmarek, to pomysł na wzór innych stolic europejskich, maszt, który będzie mówił, że powinniśmy być z siebie zadowoleni. A mamy powody.
Czy maszt może być zielonym światłem dla innych prywatnych inicjatyw? Przed wojną wiele obiektów, które zdobiły miasta, były fundowane prywatnie?
To, że osoba prywatna funduje obiekt, jest działaniem naturalnym. Na świecie są fundowane muzea, pomniki, fontanny, place,kiedyś fundowano kościoły, obrazy. Dzieje się tak dlatego, że ludzie chcą przyczynić się do pozytywnych zmian, do tego żeby wokół nas było ładniej, lepiej, bardziej cywilizowanie. W każdym kraju zostałoby to odebrane pozytywnie. W Polsce – już i jeszcze niestety – tymi kategoriami się nie myśli. Jeszcze chwilę potrwa, zanim to zrozumiemy. Ale wszystko jak sądzę zmierza we właściwym kierunku.
Czy w Warszawie będzie ładnie? Ile lat na to potrzeba?
Wiele rzeczy się zmieniło. Mamy dla przykładu wspaniały Trakt Królewski, Aleje Ujazdowskie. Po pierwsze musi być potrzeba cywilizacyjna. Choćby to, jak miasto jest zalane reklamami,, naklejkami, ogłoszeniami – świadczy o jej braku. Z drugiej strony trudno oczekiwać od nowych struktur rządzących Polską, że w pierwszej kolejności zajmą się porządkami wizualnymi. Teraz jest dobry czas na to, byśmy wszyscy się włączyli do działania. Ja zrywam ulotki z latarń, bo uważam, że to szpeci miasto. Zostawiam tylko te, w których ktoś szuka pracy, bądź zaginionego pupila. Inne zrywam .Codziennie. Gdyby każdy to robił – nie byłoby ich w ogóle.
Rozmawiał Tomasz Reich
O rozmówcy:
Artur Nowakowski, fundator Masztu Wolności
