Każdy przecież początek to tylko ciąg dalszy,a księga zdarzeń zawsze otwarta w połowie. – pisała Wisława Szymborska w wierszu „Miłość od pierwszego wejrzenia”. Ale czy można było zakochać się w Warszawie w styczniu 1945?
Gruzy, to druga książka Grzegorza Kossona, która ukazała się pod patronatem Nowej Warszawy. Kolejna po „Warstwy czyli obrazy miasta” część niezwykle magicznej opowieści o mieście. Tym razem jednak jest ona bardziej sentymentalna, czasami wręcz mistyczna, pozostawiająca na długo w sercu słowa wypowiadane przez bohaterów historie ich zwykłego życia. Akcja książki toczy się w Warszawie, w czasie II wojny światowej. Normalne, codzienne życie jest światem, w którym proste wydawałoby się zajęcia, urastają do rangi rytuału, tajem niczego obrzędu. Większą część opowieści autor umiejscowił w getcie warszawskim. Zastosowanie hebrajskich słów czy dat pisanych wg kalendarza żydowskiego niezwykle mocno podkreśla judaistyczny charakter opisywanych zdarzeń.
Miasto jest ważnym elementem opowieści. Jest spoiwem, które łączy poszczególne historie, postacie, przedmioty. Książka nie jest jednak pesymistycznym obrazem, który zostawia Czytelnika z pustką. Ostatnie wersy, słowa dają nadzieję…
Miasto, które było przebaczyło miastu, które jest. Na gruzie. Ogrody zakwitły. To było największe zwycięstwo. Tylko pomiędzy klombami, czasem można było usłyszeć słowa: „wróciłeś? po co? żyjesz? coś takiego? To szumiały drzewa. Nareszcie korzenie wgryzły się w gruzy i drzewa zakwitły. W całym mieście.
– – – – – – – – – – – – – –
Są ludzie, dla których mieszkanie w blokach wzniesionych na gruzach i z gruzów getta będzie oswojoną codziennością. Inni, stawiając tutaj każdy krok, zastanowią się, czy przypadkiem „idąc, nie depczą”. Zdarzają się im dziwne doświadczenia, wgląd choćby na chwilę za niewidzialny mur, o którego istnieniu przypominają teraz tylko linie na chodnikach. Taką podróżą w czasie jest również ta książka.
Beata Chomątowska, pisarka i dziennikarka, prezeska stowarzyszenia Stacja Muranów
„Gruzy” wzruszają. To książka o Warszawie, o miejscu i historii, które znam tragedia powolnego niszczenia murów i ludzi, wygnania i powrotów, tęsknoty, przybycia nowych mieszkańców i powolnej odbudowy. To książka o moim mieście.
Adam Lisiecki, prowadzi blog o warszawskiej Pradze
Jeśli gruzy mają swój zapach to tekst Grzegorza Kosson przesiąkł nim na wskroś – wonią podwójnie palonej cegły, pogrzebanych sprzętów. „Gruzy” to archeologia i antropologia utraconego, w które trzeba się zanurzyć.
Piotr Otrębski, dziennikarz, varsavianista
Nigdy wcześniej Warszawa nie była tak doskonale obsadzona w roli głównej. Pierwsza w historii literatury poświęconej stolicy książka która ukazuje warszawską mitologię. Znakomite.
Tomasz Reich, Nowa Warszawa
Jest to literacka partytura, która idealnie charakteryzuje świat przedstawiony. Język poetycko-techniczny sprawia, że się wzruszam i jednocześnie myślę matematycznie. Jedna z niewielu książek, w której warto zatrzymać się przy każdym słowie.
Mikołaj Roznerski, aktor
Czasem powiedzieć coś krótko i symbolicznie, to powiedzieć wszystko – a taka właśnie jest ta książka. Autorowi udało się uchwycić dźwięki powstającego na nowo z ruin miasta, w tym również jego ciszę i osobowość.
Maciej Tuora, scenarzysta, publicysta, współpracownik projektu Dom Słów/Teatr NN
http://www.sklep.slowaimysli.pl/index.php/nowosci-wydawnicze/gruzy-czyli-obrazy-zwyciestwa.html
