Przebudowany Kopiec Czerniakowski z parkiem Akcji „Burza” absolutnym zwycięzcą 10. Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy – ta wyjątkowa, zielona przestrzeń zdobyła nie tylko Grand Prix, ale również nagrody za projektowanie przestrzeni publicznej oraz rozwiązania proekologiczne. Podczas jubileuszowej gali, która odbyła się we wtorek, 23 kwietnia, uhonorowano również m.in.: drewnianą bibliotekę, dawną szkołę z teatrem oraz dom dla osób w kryzysie bezdomności.
– To już dziesiąta edycja Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. W tym plebiscycie nagradzamy najlepsze inwestycje i wydarzenia architektoniczne. Nowe inwestycje coraz lepiej odpowiadają na wyzwania współczesności. Zmieniają miasto i wpisują się dobrze w jego dumną historię. Są też coraz lepiej dostosowane do zmian klimatu. W poprzednich edycjach konkursu jury doceniło znakomite żłobki, szkoły, biurowce, muzea, upamiętnienia, całe kwartały zabudowy na terenach poprzemysłowych. To są piękne realizacje, które służą mieszkankom i mieszkańcom – mówi Rafał Trzaskowski.
W tym roku także nie zabrakło ambitnych przedsięwzięć. Podczas wtorkowej gali w Bibliotece Narodowej – wyróżnionej Grand Prix za 2022 rok – ogłoszeni zostali laureaci w tak istotnych kategoriach, jak architektura użyteczności publicznej, architektura mieszkaniowa czy projektowanie przestrzeni publicznej.
– Wszystkim autorom i inwestorom serdecznie gratuluję i dziękuję za to, co robicie dla Warszawy. Bo to również dzięki Wam i realizowanym przez Was projektom Warszawa pięknieje. Jest coraz bardziej zielona, dostępna i wygodna – stwierdził prezydent Warszawy.
Zielone Grand Prix
W finale inwestycji nominowanych do nagród za 2023 rok znalazła się przebudowa aż trzech miejskich parków. Grand Prix jubileuszowej edycji Nagrody zdobył Kopiec Czerniakowski z parkiem Akcji „Burza”, który został usypany z gruzów zwożonych w czasie powojennej odbudowy Warszawy. Teraz cały teren jest bardziej dostępny dla wszystkich. Nowe wąwozy dla pieszych ze ścianami z gruzobetonu prowadzą na szczyt z symbolem Polski Walczącej. Miejsce pamięci stało się też atrakcyjnym parkiem z placami zabaw dla dzieci. Wydzielono ostoje dzikiej przyrody – nieoświetlone i dostępne tylko dla dzikich zwierząt. Warszawianki i warszawiacy bardzo polubili to miejsce wypoczynku i pamięci.
Duże zmiany nastąpiły też na Polu Mokotowskim i ursynowskiej Górce Kazurce i parku Cichociemnych Spadochroniarzy AK, które nominowane były w kategorii Projektowanie przestrzeni publicznej.
Wielkie muzeum i mała biblioteka
Do konkursu zgłoszono wiele inwestycji publicznych. Po raz pierwszy jury konkursowe zdecydowało, by przyznać aż dwie nagrody ex aequo w tej kategorii. To uhonorowanie dwóch skrajnie różnych inwestycji: ogromnego i betonowego Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej oraz małej, zbudowanej z drewna biblioteki publicznej w Choszczówce. Placówka ta jest manifestem ekologicznym i może edukować, jak budować lepiej i mądrzej. Jest też dowodem na moc projektowania uniwersalnego. Biblioteka dostała również nagrodę za rozwiązania zapewniające dostępność.
Dom dla osób w kryzysie bezdomności
W kategorii architektura mieszkaniowa wygrał obiekt nietypowy, ale niezwykle potrzebny. To Dom Matki Bożej Serdecznej dla osób w kryzysie bezdomności. Powstał we Włochach dzięki siostrze Małgorzacie Chmielewskiej i Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia. Miasto Stołeczne przekazało działkę pod tę inwestycję. Obiekt zapewnia czasowy pobyt dla osób z niepełnosprawnościami oraz chorych. Jego pracownicy pomagają w formalnościach ustalenia tożsamości, zapewniają opiekę lekarką, postawienie diagnozy i terapię. Architekci przy bardzo ograniczonym budżecie stworzyli piękny, funkcjonalny, ale i pełen empatii projekt.
Nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne
Temat dwóch wojen, tej światowej i współczesnej w Ukrainie, dźwigania się z ruin i szukania nadziei połączył te dwie tak różne kategorie: nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne.
– Działania Fundacji BRDA, którą nagrodziliśmy za nowe życie budynków, dają nadzieję, że da się zbudować lepszy świat. Mieszkańcy Ukrainy naprawiają swoje uszkodzone domy i mogą spojrzeć z nadzieją przez różowe okna pozyskane np. z rozebranego biurowca na Woli. Przetrwamy solidarnie tę okropną wojnę i przekażemy nasze doświadczenie „zgruzowstania” Warszawy po 1945 roku naszym koleżankom i kolegom w Ukrainie – zapewnia dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy i jurorka Marlena Happach.
W kategorii wydarzenie architektoniczne doceniono wystawę w Muzeum Warszawy i książkę „Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949”. Zostały one także wykorzystane przy aranżacji terenu i stałej wystawy plenerowej na placu przed Kopcem Czerniakowskim.
Nagroda Mieszkańców dla dawnej szkoły z teatrem
Najwięcej głosów w plebiscycie mieszkańców zdobył Kwartał społeczno-kulturalny EP 29-31. Dawna miejska szkoła-tysiąclatka przy ul. Emilii Plater 29-31 okazała się schronieniem dla artystów ewakuowanych z budynku zagrożonego zawaleniem przy ul. Lubelskiej. Od czterech lat służy za siedzibę Teatru Komuna Warszawa. Bogaty program społeczno-kulturalny przyciąga ludzi o różnych zainteresowaniach. Sala gimnastyczna służy jako sala teatralna, korytarze to galeria sztuki zaangażowanej, a klasy pełnią różne funkcje w zależności od zmieniających się potrzeb.
Finaliści i zwycięzcy w konkursie
Nad wyborem najlepszych realizacji pracowało 12-osobowe jury konkursowe na czele z Marią Wasiak, Sekretarz m.st. Warszawy. Ekspertki i eksperci po wycieczkach w terenie wyłonili w sumie 15 najlepszych inwestycji i wydarzeń ze 100 zgłoszeń. Nominacje przyznano w 5 kategoriach. W tym roku jury nie nominowało realizacji w kategorii architektura komercyjna, w której zabrakło wyjątkowych projektów.
Architektura użyteczności publicznej:
- Biblioteka w Choszczówce, ul. Kłosowa 6, Ambient zwycięzca kategorii i nagroda za rozwiązania zapewniające dostępność;
- Muzeum Wojska Polskiego, Cytadela Warszawska, Plac Gwardii Pieszej Koronnej, WXCA – zwycięzca kategorii (ex aequo z Biblioteką w Choszczówce);
- Muzeum Historii Polski, Cytadela Warszawska, ul. Gwardii 1, WXCA.
Architektura mieszkaniowa:
- Dom Matki Bożej Serdecznej, ul. Foliałowa 10, xystudio – zwycięzca kategorii;
- Osiedle Nordic Bemowo, ul. Bolesława Orlińskiego 3 i 3a, Kuryłowicz & Associates;
- Rytm na Kabatach, Al. Komisji Edukacji Narodowej 14, WWAA.
Nowe życie budynków:
- Fundacja BRDA. Projekty OKNO i BUDO – zwycięzca kategorii;
- Kwartał społeczno-kulturalny Emilii Plater 29-31; Teatr Komuna Warszawa – Nagroda Mieszkańców;
- Otwarty Jazdów. 10 lat działalności; Partnerstwo Otwarty Jazdów, Partnerstwo dla Osiedla Jazdów, Stowarzyszenie Mieszkańców Domków Fińskich Jazdów.
Projektowanie przestrzeni publicznej
- Park Akcji „Burza”, ul. Bartycka, Archigrest, topoScape – zwycięzca kategorii, Grand Prix i nagroda za rozwiązania proekologiczne;
- Modernizacja Górki Kazurki, Park im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK, eM4 Pracownia Architektury Brataniec;
- Modernizacja Pola Mokotowskiego, WXCA.
Wydarzenie architektoniczne:
- Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949. Wystawa i książka, Muzeum Warszawy, Kurator: Adam Przywara, współpraca: Katarzyna Jolanta Górska – zwycięzca kategorii;
- Sztuka. Aktualizacja. Co widać w przestrzeni publicznej Warszawy?, Fundacja Puszka;
- Ilustrowane atlasy architektury Warszawy i spacery architektoniczne, Fundacja Centrum Architektury.
Organizatorem konkursu i fundatorem Nagrody jest Prezydent m.st. Warszawy. Partnerzy merytoryczni to Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich, Mazowiecka Okręgowa Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Oddział Warszawski Towarzystwa Urbanistów Polskich. Patronami medialnymi tegorocznej edycji są: „ARCHITEKTURA-murator”, „Architecture Snob”, „RZUT”, „VOGUE”, „White MAD”, „NW. NOWA WARSZAWA”, „URBNEWS”, „Zawód: Architekt”.
