REDAKCJA

REKLAMA

POLITYKA PRYWATNOŚCI

Modernizm, socrealizm… socmodernizm, postmodernizm Kraków odkryty na nowo!

Strona główna Kultura Modernizm, socrealizm... socmodernizm, postmodernizm Kraków odkryty na nowo!

Modernizm, socrealizm, socmodernizm, postmodernizm. Przewodnik po architekturze Krakowa XX wieku” – to pierwszy przewodnik po Krakowie, który zamiast oprowadzać nas po utartych szlakach turystycznych przenosi nas w świat architektonicznych nowoczesnych stylów. Już pierwsze spotkanie z książką może przekonać nawet najwybredniejszego fana architektury, że nie wszystkie drogi prowadzą na Wawel.

Ponad dwie dekady temu Andrzej Sikorowski i Grzegorz Turnau śpiewali “Nie przenoście nam stolicy do Krakowa”…

Najnowsza książka Instytutu Architektury utwierdza nas tylko w przekonaniu, że dawna stolica Polski, to nie tylko zabytki znane z czasów Jagiellonów, ale również znakomita architektura z XX wieku. Podróż wytyczona przez autorów przewodnika może być nie tylko interesującą wycieczką po Krakowie jakiego nie znacie, ale przede wszystkim po architekturze, której nie powstydziłoby się żadne miasto w Polsce, a nawet na świecie.

fot. Henryk Hermanowicz/Archiwum Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – cyfrowy ThesaurusKino Kijów, budowane w latach 1962-1967, na drugim planie hotel Cracovia

Jeszcze kilka lat temu architektoniczna spuścizna z czasów peerelu nie cieszyła się zbytnią sympatią Polaków. Potwierdzeniem tego są losy choćby warszawskiego Supersamu, czy kina Moskwa, które wyburzono prawie trzy dekady temu w Warszawie. Rozebrane budynki zastępowano często wątpliwej jakości budowlami, które powoli ustępują miejsca nowym inwestycjom.

Podobne losy miał podzielić krakowski hotel Cracovia. Modernistyczny budynek wybudowano w latach 1960–1965 według projektu Witolda Cęckiewicza dla Polskiego Biura Podróży „Orbis”. Zespół hotelu „Cracovia” i kina „Kijów” został wpisany do rejestru zabytków w 2016. Do 2011 należał do Grupy Hotelowej Orbis. Od 2016 własność Muzeum Narodowego w Krakowie.

Gmach udało się ocalić przed wyburzeniem, a niedawno rozpisano konkurs architektoniczny na jego modernizację. W dawnynym hotelu mieścić ma się Muzeum Architektury i Designu.

Ale autorzy książki poza wytyczeniem tras archispacerów po Krakowie snują wciągającą opowieść stuletnich zmagań architektów i urbanistów.

Prowadzą Czytelnika przez skomplikowane i burzliwe dyskusje architektów nad rozwojem Krakowa i jego dynamicznymi zmianami, które przyszły z XX wiekiem. Już w pierwszej dekadzie ubiegłego wieku miasto przestało się mieścić się w obrębie historycznego centrum. Błyskawiczny rozwój wymusił jego rozbudowę poza murami fortecznymi wzdłuż współczesnych Alei Trzech Wieszczów.

Początki XX wieku i lata międzywojnia zapisały się w historii architektury miasta jako czasy wielkiego przełomu. Kraków stał się stolicą regionu, co potwierdzają liczne monumentalne gmachy z tego okresu zdają się ten status potwierdzać. Warto wspomnieć choćby budynek Biblioteki Jagiellońskiej, czy gmach Muzuem Narodowego.

Fot. Mach240390 , Gmach z lat 30. XX w. przy al. Mickiewicza 22 .

W przewodniku znalazły się też miejsca znane z historii powojennej Polski. Socrealistyczne gmachy wybudowane w latach 1949-1956 w Nowej Hucie m.in. Centrum Administracyjne Kombinatu, zabudowa Placu Centralnego, Teatr Ludowy.

Niektóre z nich, mieszkańcy Warszawy mogą kojarzyć z zabudową znaną z naszego miasta, choćby MDM  przy placu Konstytucji, czy Muranów. Powstały one w tym samym czasie i projektowano je w duchu socrealizmu. Ale po śmierci Stalina do łask ponownie wrócił modernizm.

Tak jak w Warszawie, równiez w Krakowie, w modernistycznym duchu budowano głównie obiekty użyteczności publicznej wspominane wcześniej kino „Kijów” (1962–1967), hotele „Cracovia” i „Forum”, kościół Matki Bożej Królowej Polski „Arka Pana”, oraz galeria wystaw BWA „Bunkier Sztuki”, a także biurowce Biprostal oraz Biprocemwap.

Dziś w Krakowie toczą się rozmowy na temat przyszłości miasta. Urbaniści i miejscy urzędnicy dyskutują m.in. na temat budowy metra czy dzielnicy z wieżowcami powyżej 150 metrów wysokości. Czy powstaną? Tego, nie wiadomo.

Kraków jest drugim pod względem wielkości miastem w Polsce i jego rozwój o kolejne dzielnice jest nieunikniony.

Przewodnik jest znakomitą lekturą dla miłośników architektury, ale również dla osób, które chcą poznać inne oblicze Krakowa, które dotąd nie gościło w wykazie turystycznych atrakcji. Takie książki jak ta potwierdzają, że po latach niełaski architektura modernistyczna, czy socrealistyczna znajdują swoje zasłużone miejsce w historii Polski.

Eseje wprowadzające do tras po nowoczesnym Krakowie napisali Michał Wiśniewski, Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak, Dorota Jędruch, a notki o miejscach: Aneta Borowik, Kamila Twardowska, Michał Wiśniewski, Magdalena Smaga, Dorota Jędruch, Marta Karpińska.

Masz newsa? Interesujesz się inwestycjami w Warszawie? Pisz do nas na adres: redakcja@nowawarszawa.pl Śledź nas na bieżąco na Facebooku.

Wiadomości

Totalbud osiąga stan surowy zamknięty Markowego Targówka

Stołeczna spółka generalnego wykonawstwa Totalbud SA osiągnęła stan surowy zamknięty budynku mieszkalnego Markowy Targówek w Markach przy ulicy Kosynierów. Zlokalizowany w...

Studio Zdrofit – w Warszawie powstał pierwszy inteligentny klub fitness

W warszawskim Wilanowie powstał pierwszy butikowy klub Studio Zdrofit, którego znakiem rozpoznawczym jest nowoczesna technologia. Studio funkcjonuje...

Kolejny etap projektu Modern Mokotów. Archicom dokupuje sąsiadujące z inwestycją grunty

Warszawska inwestycja Modern Mokotów, w której za realizację segmentu mieszkaniowego odpowiada Archicom, wkracza w kolejny etap. Deweloper zawarł umowę przedwstępną...

Otwarcie mostu nowego mostu już jutro!

Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w trakcie dzisiejszej debaty z kandydatami na Prezydenta Warszawy powiedział, jutro zostanie otwarta dla mieszkańców i turystów kładka...

Plac Bankowy będzie jeszcze bardziej zielony

ZDM sadzi nowe drzewa i krzewy w narożniku placu przy ul. Elektoralnej. Nasadzenia są uzupełnieniem zeszłorocznych robót, podczas których na placu...

Wedel otworzy muzeum czekolady.

Firma Wedel finalizuje największą od 100 lat inwestycję i zaprasza do swojego świata. Pierwsi turyści pojawią się już jesienią w jedynym o takiej...

Polecane

Konwiktorska Residence – najlepszy adres w sercu Warszawy

Przy Konwiktorskiej 4, zaledwie kilkadziesiąt metrów od Starego Miasta, powstaje kameralny apartamentowiec Konwiktorska Residence. W budynku znajdzie się tylko 78 luksusowych apartamentów....

18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski już w najbliższą niedzielę!

Już w najbliższą niedzielę, 24 marca, w stolicy wystartuje 18. Nationale-Nederlanden Półmaraton Warszawski oraz New Balance Bieg Na Piątkę. Na starcie...

Ruszają zapisy do 3. edycji Wbiegnij na Varso Tower

Sportowi amatorzy i profesjonalni zawodnicy ponownie zmierzą się ze schodami najwyższego budynku w Unii Europejskiej. Dziś od godz. 14:00 biegacze mogą...

Wernisaż najlepszych prac uczestników i zwycięzców Warszawskiego Maratonu Fotograficznego

11 marca 2024 r. odbył się uroczysty wernisaż zdjęć uczestników 4. edycji Warszawskiego Maratonu Fotograficznego, organizowanego przez kawiarnie Green Caffè Nero. Motywem...

Wiosna coraz bliżej. Centrum Praskie Koneser z mnóstwem różnorodnych wydarzeń

Przyciągające wystawy, kreatywne warsztaty, kulinarne doznania i jeszcze więcej rozmaitych atrakcji. Centrum Praskie Koneser w Warszawie z przytupem wita najpiękniejszą porę roku....

Bieg Na Szczyt Rondo 1 próbą generalną przed mistrzostwami świata

16 marca odbędzie się 12. edycja Biegu Na Szczyt Rondo 1, czyli kultowego biegu po schodach na 37. piętro warszawskiego biurowca...