Życie w państwie prawa to możliwość korzystania z praw obywatelskich, ale też obowiązek podporządkowania się nakazom zawartym w aktach normatywnych zebranych w Kodeksach prawnych. Każdy z nas może zostać zatrzymany przez Policję . Zatrzymania może dokonać również każda osoba,jeśli ujęła podejrzanego na gorącym uczynku. Osobę podejrzaną należy niezwłocznie przekazać Policji. Zatrzymanie policyjne reguluje Kodeks postępowania karnego.
Polskie prawo rozróżnia cztery rodzaje zatrzymań osoby fizycznej:
- zatrzymanie procesowe w celu doprowadzenia osoby przed oblicze sądu lub prokuratora na polecenie w/w organów, jest regulowane przez art. 244. § 1. oraz art. 247. § 1. k. p. k, ma zapobiec ucieczce, ukryciu, zacieraniu śladów przestępstwa przez osobę podejrzaną.
- zatrzymanie prewencyjne osoby, która stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia ludzkiego, reguluje art. 15. ust. 1 pkt. 3 kodeksu postępowania karnego ma zapobiec powstaniu zagrożeń ze strony osoby zatrzymanej.
- zatrzymanie penitencjarne dotyczy osób, które nie wróciły z przepustki do aresztu śledczego lub zakładu karnego, reguluje art. 15. ust. 1 pkt. 3 k. p. k.
- zatrzymanie administracyjne to zatrzymanie podejrzanego o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy, jeśli jest ryzyko popełnienia przestępstwa podobnego typu, reguluje art. 244. § 1a. k. p. k.
Jak długo może trwać zatrzymanie?
Kodeks postępowania karnego określa czas trwania zatrzymania. Zatrzymany powinien być zwolniony w momencie ustania przyczyny zatrzymania. Natychmiastowe zwolnienie podejrzanego następuje w przypadku jeżeli sąd lub prokurator wyda postanowienie o zwolnieniu. Policja po upływie 48 godzin ma obowiązek wypuścić podejrzanego, lub przekazać go w ręce sądu z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie. Sąd ma 24 godziny na wydanie postanowienia o zastosowaniu aresztu tymczasowego. 48 godzinne zatrzymanie to czas na przesłuchanie, zebranie dowodów, postawienie zarzutów, które umożliwią prokuraturze podjęcie czynności. Maksymalny czas zatrzymania to 72 godziny ( 3 doby ). Zatrzymany powinien otrzymać protokół z zatrzymania zawierający : imię i nazwisko funkcjonariusza dokonującego zatrzymania, dzień, godzinę, miejsce, przyczynę i określenie przestępstwa o jakie jest podejrzany. Reguluje art. 244. § 3 k.p.k.
Prawa i obowiązki zatrzymanego w postępowaniu karnym
Zatrzymany to osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa. Do czasu wydania prawomocnego wyroku jest niewinny. Osoby słabo znające język polski, niesłyszące lub nieme mają prawo poprosić o tłumacza. Cudzoziemcy mogą skorzystać z pomocy konsula lub przedstawicielstwa dyplomatycznego swojego państwa.
(źródło: Kancelaria Adowkacka Baraniewski & Kawa)
Podstawowe prawa zatrzymanego w postępowaniu karnym to:
- prawo do bycia wysłuchanym; zatrzymany może opowiedzieć o wydarzeniach związanych z zatrzymaniem, może odmówić bez podania przyczyn, składania zeznań,
- zatrzymany ma prawo do natychmiastowego kontaktu z wybranym adwokatem lub radcą prawnym, prawo do rozmowy bezpośredniej, w której policjant ma prawo brać udział tylko w wyjątkowych sytuacjach, najlepiej zwrócić się do kancelarii adwokackiej,
- funkcjonariusze nie mogą nakłaniać, przymuszać, zastraszać ani zachęcać do składania jakichkolwiek oświadczeń, jeśli czujesz się zastraszony możesz poprosić o natychmiastowy kontakt z prawnikiem,
- prawo do zaskarżenia jeśli uważa że zatrzymanie było bezzasadne lub z naruszeniem prawa, zażalenie składa się do sądu w terminie 7 dni od daty zatrzymania, uznane przez sąd skutkuje natychmiastowym zwolnieniem,
- prawo do powiadomienia innych osób o zatrzymaniu, następuje tylko na żądanie zatrzymanego, organ zatrzymujący może powiadomić najbliższych, pracodawcę, uczelnię itd.
Wymienione uprawnienia wynikają z art. 244. § 2 i 3 , art. 245. § 1, art. 245. § 3 , art. 246. § 1 , art. 261. § 1, 2, 3 k. p. k.
Podstawowe obowiązki zatrzymanego w postępowaniu karnym to:
- poddanie się oględzinom ciała i badaniom niezwiązanym z naruszeniem ciała,
- zgoda na pobranie odcisków palców,
- zgoda na zrobienie zdjęcia i okazanie innym osobą,
- zgoda na pobranie przez policjanta wymazu śluzówki policzków,
- jeśli badania przeprowadza pracownik medyczny należy wyrazić zgodę na badania psychologiczne i psychiatryczne oraz na niezbędne badania z dokonaniem zabiegów na ciele, które nie łączą się z zabiegiem chirurgicznym i nie zagrażają zdrowiu,
- można poprosić aby badań i oględzin ciała dokonała osoba tej samej płci.
Podstawa prawna art. 74 § 2 k. p. k.
W celu znalezienia przedmiotów stanowiących dowód w sprawie można dokonać przeszukania osoby, jej odzieży i przedmiotów podręcznych. Przeszukania dokonuje prokurator, policja lub inny organ wskazany w ustawie. Przeszukania dokonuje się na podstawie postanowienia sądu, prokuratora lub w wyjątkowych przypadkach za okazaniem legitymacji służbowej, lecz musi być zatwierdzone przez sąd, prokuratora i dostarczone przeszukanemu na jego żądanie. Przeszukania powinna w miarę możliwości dokonać osoba tej samej płci.
Nawet krótkotrwałe pozbawienie wolności odciska trwałe piętno na psychice osoby zatrzymanej . Skomplikowanie życia w sytuacji zatrzymani a jest oczywiste. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do zasadności zatrzymania nieoceniona jest pomoc renomowanej kancelarii adwokackiej. Pomoc prawna pozwoli na zaoszczędzenie zdrowia , czasu i pieniędzy.
