Na wniosek prezydenta Rafała Trzaskowskiego pasaże i alejka w centrum stolicy zyskały nazwiska sławnych kobiet. Uchwały w tej sprawie podjęli dziś radni m.st. Warszawy.
– Dziękuję radzie za wsparcie tej inicjatywy. Chciałem, by Warszawa doceniła i uhonorowała wybitne artystki i działaczki, tak zasłużone dla historii i kultury naszego kraju. I przybliżyła dokonania tych kobiet naszym mieszkańcom. To ważny gest – dotychczas nazwiska kobiet stanowiły niewielki odsetek nazw, ale już to wspólnie zmieniamy – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy.
Do Wisławy Szymborskiej, która od kilku lat jest patronką pasażu prowadzącego od wejścia do stacji metra Centrum do Dworca Centralnego, dołączyły w czwartek, 18 marca, inne wspaniałe kobiety.
Patronką deptaku, zlokalizowanego po południowej stronie pasażu Wisławy Szymborskiej została aktorka i publicystka Maria Morska, a ciągu pieszego po jego stronie północnej – pisarka i publicystka Irena Krzywicka.
Patronkami pasaży równoległych do pasażu Wisławy Szymborskiej po jego północnej stronie zostały: poetka i tłumaczka Kazimiera Iłłakowiczówna oraz poetka Zuzanna Ginczanka.
Maria Dulębianka – działaczka społeczna, malarka i publicystka została patronką alejki parkowej po południowej stronie ulicy Świętokrzyskiej.
A Anna Świrszczyńska – poetka i dramatopisarka oraz Halina Poświatowska – poetka i prozaiczka zostały patronkami pasaży prostopadłych do pasażu Wisławy Szymborskiej.
Prezydent Rafał Trzaskowski przedstawił pomysł uhonorowania wyjątkowych warszawianek 8 marca. Jednocześnie prezydent podsumował dotychczasowe działania w ramach programu wspierającego kobiety, na który składa się między innymi: pomoc dla ofiar przemocy, schronienia i miejsca całodobowego wsparcia dla kobiet z dziećmi, programy wspierające proces usamodzielniania się kobiet, program żłobkowy, programy szczepień, dofinansowania zabiegów in vitro, aktywizacja zawodowa kobiet, działania na rzecz równości w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn czy Rada Kobiet i Pełnomocniczka ds. Kobiet.
Na sesji z inicjatywy rady i dzielnicy podjęto także uchwały dotyczące:
– nadania drodze zlokalizowanej na Bemowie pomiędzy ulicami Dywizjonu 303 i Marynin nazwy Trzech Lotniczek Polskich, upamiętniając Jadwigę Piłsudską-Jaraczewską, Annę Leską-Daab i Stefanię Wojtulanis-Karpińską – trzy Polki, lotniczki w brytyjskim Air Transport Auxiliary RAF;
– utworzenia parku przy ul. Strumykowej i nadania mu nazwy „park Ireny Jarockiej”. Piosenkarka ostatnie lata życia spędziła na warszawskiej Białołęce nieopodal kompleksu leśnego graniczącego z parkiem przy ul. Strumykowej.
Uhonorowane kobiety
Maria Morska, właściwie Anna Frenkiel, nazywana Niutą (ur. ok. 1895 w Kaliszu, zm. w maju 1945 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i kabaretowa oraz publicystka żydowskiego pochodzenia i feministka. Zaczęła grać w lubelskim kabarecie Wesoły Ul obok Hanki Ordonówny. Następnie wyjechała do Warszawy, gdzie otrzymała niewielką rolę w Teatrze Polskim. Później stała się znaną deklamatorką utworów skamandrytów w warszawskiej kawiarni Pod Picadorem. Nazywano ją „muzą skamandrytów”. Od 1933 roku publikowała w „Wiadomościach Literackich” felietony społeczno-polityczne jako „Mariusz Dawn”. Jednym z jej najbardziej znanych artykułów było „Męczeństwo kobiety niemieckiej”, dotyczące nasilającej się dyskryminacji kobiet w III Rzeszy.
Irena Krzywicka, ur. 18 V 1899 w Jenisejsku, zm. 2 VII 1994 w Bures-sur-Yvette, k. Paryża, pisarka i publicystka. W twórczości zawarła krytykę tradycyjnych norm obyczajowych, prowadziła (u boku T. Boya-Żeleńskiego) kampanię na rzecz świadomego macierzyństwa. Pisała powieści, m.in.: „Pierwsza krew” (1930, wyd. 2 zmienione „Gorzkie zakwitanie” 1948), „Ucieczka z ciemności” (1939), cykl „Skuci i wolni” (t. 1–3 1947–53); powieść dla młodzieży „Wichura i trzciny” (1959); opowiadania; zbiory publicystyki; powieść biograficzną o L. Krzywickim „Żywot uczonego” (1951); wspomnienia „Wielcy i niewielcy” (1960), „Wyznania gorszycielki” (1992). Od 1965 mieszkała we Francji.
Kazimiera Iłłakowiczówna, ur. 6 VIII 1888 w Wilnie, zm. 16 II 1983 w Poznaniu, poetka, tłumaczka. Stworzyła zbiory wierszy „Ikarowe loty” (1911), cykl „Obrazy imion wróżebne” (1926), „Popiół i perły” (1930), „Wiersze bezlistne” (1942), „Szeptem” (1966), „Odejście w tło” (1976) i inne, także utwory dla dzieci („Wiersze dziecięce” 1959), utwory dramatyczne („Rzeczy sceniczne” 1969), prozę poetycką („Z rozbitego fotoplastykonu” 1957), szkice i wspomnienia („Ścieżka obok drogi” 1938 — poświęcona osobie Piłsudskiego, wznowiona w 1989, „Niewczesne wynurzenia” 1958, „Trazymeński zając” 1968), przekłady; „Wiersze zebrane” (t. 1–2 1971). Otrzymała m.in. nagrodę polskiego Pen Clubu (1954), nagrodę państwową I stopnia (1976).
Zuzanna Ginczanka, właśc. Sara Gincburg, ur. 15 III 1917 w Kijowie, zm. w 1944 w Krakowie, poetka. Należała do kręgu „Skamandra”. Ogłosiła zbiór wierszy „O centaurach” (1936). „Wybór poezji” opublikowano w 1980 r. Została zamordowana przez Niemców.
Maria Dulęba herbu Alabanda (Maria Dulębianka; ur. 21 października 1861 w Krakowie, zm. 7 marca 1919 we Lwowie) – polska działaczka społeczna, feministka, malarka, pisarka, publicystka. Pochodziła z rodziny ziemiańskiej. Tematem wielu jej obrazów były kobiety. Od 1881 wystawiała swe prace w Krakowie, Paryżu, Warszawie. Malowała głównie portrety (kilkakrotnie Konopnickiej, np. około 1910) i obrazy rodzajowe („Sama jedna” 1886, „Sieroca dola” 1889, „Pod płotem” 1890). Była aktywistką pierwszej fali feminizmu. W 1885 roku rozpoczęła walkę o dopuszczenie kobiet do studiowania w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W 1897 roku związała się ze środowiskami emancypacyjnymi we Lwowie. Podjęła starania na rzecz utworzenia gimnazjum żeńskiego we Lwowie. Założyła wtedy również Związek Uprawnienia Kobiet we Lwowie i została jego przewodniczącą. Założyła Wyborczy Komitet Kobiet do Rady Miejskiej we Lwowie (1911) i Komitet Obywatelskiej Pracy Kobiet (1912). W 1913 roku założyła we Lwowie Ligę Mężczyzn dla Obrony Praw Kobiet. Publikowała w dwutygodniku „Nowe Słowo” i dzienniku „Kurier Lwowski”. Redagowała dodatek do „Kuriera Lwowskiego” – „Głos Kobiet” (1911–1913). Założyła również Klub Uliczników dla dzieci z ulicy. Zakładała ochronki dla dzieci i kuchnie dla biednych. (źródło: Wikipedia)
Anna Świrszczyńska, ur. 7 II 1909 w Warszawie, zm. 30 IX 1984 w Krakowie, poetka, dramatopisarka. W latach 1936–39 była redaktorem czasopisma dla dzieci „Mały Płomyczek”. Tworzyła poezję sensualistyczną, o nowoczesnych środkach wyrazu, ukazującą dramatyzm ludzkiego losu, a zarazem wyrażającą radość istnienia. Stworzyła zbiory: „Wiersze i proza” (1936), „Wiatr” (1970), „Szczęśliwa jak psi ogon” (1978), „Cierpienie i radość” (1985); erotyki „Jestem baba” (1972); liryki o powstaniu warszawskim „Budowałam barykadę” (1974); dramaty („Orfeusz” 1943, wystawiony w 1946); powieść z życia dawnych Słowian „Arkona…” (1946); utwory dla dzieci (sztuka „Farfurka królowej Bony” wystawiona w 1948, opowieści „Z dawnej Polski”, 1963); „Wybór wierszy” (1980).(źródło: Encyklopedia PWN)
Halina Poświatowska, ur. 9 V 1935 w Częstochowie, zm. 11 X 1967 w Warszawie, poetka, prozaik. Od wczesnej młodości nieuleczalnie chora na serce, w latach 1958–61 leczyła się i studiowała filozofię w USA. Tworzyła oryginalną lirykę miłosną i refleksyjną, przejmującą w zapisie doznań pobudzonej przez chorobę wrażliwości, skupioną na oswajaniu i przezwyciężaniu śmierci. Stworzyła zbiory wierszy, m.in. „Hymn bałwochwalczy” (1958), „Jeszcze jedno wspomnienie” (1968), prozę poetycką „Opowieść dla przyjaciela” (1967); „Dzieła” (t. 1–4, 1997–98).
