Po latach przygotowań Muzeum Powstania Warszawskiego jest o krok od rozpoczęcia największej inwestycji od czasu jego otwarcia w 2004 roku. Instytucja, która mieści się w zrewitalizowanych budynkach dawnej Elektrowni Tramwajów Miejskich na warszawskiej Woli, zostanie rozbudowana o nowoczesny pawilon wejściowy od strony ulicy Towarowej. Nowy budynek ma nie tylko poprawić funkcjonalność i dostępność placówki, lecz także symbolicznie „odwrócić” muzeum frontem do miasta, otwierając je na przestrzeń miejską i nową publiczność.
Przetarg na realizację inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj” Muzeum ogłosiło na początku lipca 2025 roku. W połowie września otwarto oferty – zgłosiło się osiem firm. Najtańszą propozycję przedstawiło konsorcjum NDI S.A. i NDI Sopot S.A. z Sopotu, które wyceniło prace na 138,9 mln zł brutto. To jedyna oferta, która zmieściła się w zakładanym budżecie wynoszącym 147,6 mln zł. Najdroższa propozycja, firmy ZAB-BUD z Warszawy, opiewała na 273,8 mln zł. Wśród pozostałych uczestników przetargu znalazły się m.in. Warbud, Budimex, PORR, Adamietz, Doraco oraz PRK 7 Nieruchomości.
Jak podkreśla dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, Jan Ołdakowski, samo otwarcie ofert nie przesądza jeszcze o wyborze wykonawcy. Obecnie trwa ich szczegółowa weryfikacja, a decyzja o przyznaniu kontraktu ma zapaść w ciągu kilku tygodni. Jeśli nie będzie odwołań ani formalnych przeszkód, umowę z wybraną firmą uda się podpisać jeszcze przed końcem 2025 roku. Wykonawca będzie miał następnie 40 miesięcy na przygotowanie projektu, uzyskanie niezbędnych pozwoleń i realizację robót budowlanych.
Nowy obiekt, zaprojektowany na podstawie koncepcji architektonicznej autorstwa studia Nizio Design International, powstanie na dawnym nasypie kolejowym biegnącym wzdłuż ul. Towarowej. Będzie to parterowy pawilon o przeszklonych elewacjach i zielonym dachu, wpisany w teren tak, aby harmonijnie łączył się z istniejącym kompleksem muzealnym. Wnętrze ma być wypełnione światłem – na parterze znajdą się hol wejściowy, punkt informacyjny, kasy, szatnia, sklep muzealny i kawiarnia. Schody i windy poprowadzą zwiedzających do podziemnego korytarza, który pod dziedzińcem połączy nowy pawilon z głównym gmachem muzeum. Na poziomie -1 zaplanowano sale edukacyjne oraz audytorium na 300 osób, a na -2 – magazyny i pomieszczenia techniczne. Przy ul. Towarowej powstaną zatoki dla autokarów, co znacznie usprawni obsługę wycieczek szkolnych i grup turystycznych.
Dyrektor Jan Ołdakowski zaznacza, że wybór formuły „zaprojektuj i wybuduj” pozwoli przyspieszyć cały proces i ograniczyć ryzyko nieporozumień między projektantem a wykonawcą. Choć dokumentację techniczną przygotuje nowa firma, koncepcja Mirosława Nizio pozostaje podstawą projektu i będzie rozwijana w szczegółach. Sam architekt, jak poinformowało muzeum, zgodził się pełnić rolę konsultanta artystycznego.
Na rozbudowę muzeum przez lata brakowało pieniędzy. Początkowo miasto zarezerwowało na ten cel 40 mln zł, jednak gwałtowny wzrost kosztów materiałów i robót budowlanych sprawił, że kwota ta wystarczyłaby jedynie na część przedsięwzięcia. W 2023 roku ówczesny rząd zapowiedział przyznanie 50 mln zł z funduszu wsparcia rozwoju Warszawy, lecz środki te ostatecznie nie trafiły do muzeum z przyczyn formalnych. Przełom nastąpił 1 sierpnia 2024 roku, podczas obchodów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, kiedy premier Donald Tusk ogłosił przekazanie na rozbudowę 100 mln zł ze środków budżetu państwa. Aby umożliwić to finansowanie, Muzeum Powstania Warszawskiego – dotąd instytucja miejska – zostało współprowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Po zakończeniu inwestycji muzeum ma wrócić pod wyłączną opiekę samorządu Warszawy.
Rozbudowa Muzeum Powstania Warszawskiego to nie tylko kwestia infrastruktury. To także symboliczne domknięcie dwóch dekad działalności instytucji, która od otwarcia w 2004 roku stała się jednym z najważniejszych miejsc pamięci w Polsce. Każdego roku odwiedza ją ponad 700 tysięcy osób. Nowy pawilon wejściowy ma nie tylko zwiększyć komfort zwiedzania, ale również poszerzyć ofertę edukacyjną, kulturalną i społeczną muzeum.
