Kanye West, jedna z najbardziej polaryzujących postaci współczesnej kultury, stoi na przecięciu muzyki, mody i sztuki, konsekwentnie zacierając granice między nimi. Poza swoimi albumami bijącymi rekordy i głośnymi kontrowersjami, jego współpraca z artystami stale przesuwała granice współczesnej kreatywności. Jego zdolność do głębokiego i często prowokującego angażowania się w sztuki wizualne ujawnia głębszą warstwę jego artystycznej wizji — wizji, która doprowadziła go do współpracy z renomowanymi artystami, przekraczania granic koncepcji i kwestionowania tradycyjnych definicji sztuki. Oto dziesięć przykładów, które ukazują artystyczne współprace Kanye i jego złożone związki ze światem sztuki.
„Związek Kanye Westa ze światem awangardowej mody Martina Margieli jest świadectwem jego głębokiego podziwu dla konceptualnej mody oraz zamiłowania do tworzenia odważnych stwierdzeń poprzez ubrania.”
1. Takashi Murakami – Okładka Albumu „Graduation” (2007)
Jedna z najbardziej kultowych współprac Kanye była z japońskim artystą Takashi Murakami, którego charakterystyczny styl „Superflat” łączy tradycyjną sztukę japońską z nowoczesną popkulturą. Murakami stworzył na okładkę albumu ”Graduation” tętniącą życiem, surrealistyczną scenerię z „Dropout Bear” przekształconym w heroiczną postać szybującą po niebie. Ta współpraca była początkiem głębszego wejścia Kanye w świat sztuki, gdzie łączył swoją muzykę z nowoczesnymi koncepcjami wizualnymi.
2. George Condo – Okładka Albumu „My Beautiful Dark Twisted Fantasy” (2010)
Kanye skierował swój kolejny album, ”My Beautiful Dark Twisted Fantasy”, na kontrowersyjne tory, współpracując z amerykańskim malarzem George’m Condo, znanym z groteskowych i surrealistycznych obrazów. Condo stworzył serię pięciu obrazów, które ilustrowały chaotyczne i mroczne tematy albumu. Najsłynniejsza okładka, przedstawiająca nagiego Kanye leżącego obok feniksowatej postaci, była tak kontrowersyjna, że niektóre sklepy zakazały jej sprzedaży. Współpraca ta ustanowiła precedens dla gotowości Kanye do zaangażowania się w sztukę zarówno kontrowersyjną, jak i intelektualnie wyzywającą.
3. Vanessa Beecroft – Performance „808s & Heartbreak” (2008)
Włoska artystka performatywna Vanessa Beecroft, znana ze swoich badań nad kobiecym ciałem i tożsamością poprzez wyszukane występy, stała się ważną siłą kreatywną stojącą za występami Kanye, szczególnie przy jego albumie ”808s & Heartbreak”. Beecroft była odpowiedzialna za przygotowanie wydarzenia promującego album w Los Angeles Museum of Contemporary Art w 2008 roku, gdzie zaaranżowała żywy performance, w którym modele przypominali klasyczne rzeźby. Współpraca ta odzwierciedlała dążenie Kanye do połączenia sztuki performatywnej z muzyką, tworząc immersyjne doświadczenia artystyczne.
4. James Turrell – Inspiracja do Projektu Sceny (2013-2014)
Minimalistyczny artysta James Turrell, znany z pracy ze światłem i przestrzenią, miał głęboki wpływ na design sceny Kanye podczas trasy ”Yeezus” w latach 2013-2014. Scenografia zawierała ogromne piramidalne struktury i minimalistyczne oświetlenie, które nawiązywały do sztuki Turrella, przekształcając koncerty Kanye w transcendentne, immersyjne doświadczenia. Mimo że nigdy formalnie nie współpracowali, Kanye wielokrotnie podkreślał wpływ prac Turrella na swoją własną twórczą wizję.
5. Riccardo Tisci – Fuzja Mody i Sztuki (2011-2015)
Bliska relacja Kanye z projektantem Riccardo Tisci, byłym dyrektorem kreatywnym Givenchy, wprowadziła sztukę do świata mody wysokiej. Tisci zaprojektował grafikę albumu Kanye i Jay-Z 'Watch the Throne’ w 2011 roku, ozdobioną misternymi złotymi motywami o królewskim charakterze. Ich współpraca obejmowała także projekty kostiumów do trasy 'Yeezus’ w 2015 roku, gdzie granica między modą a sztuką performatywną uległa zatarciu.
6. Steve McQueen – Współpraca nad Teledyskiem „All Day” (2015)
W 2015 roku Kanye współpracował z brytyjskim artystą i reżyserem Steve’em McQueenem, laureatem Oscara za film ’12 Years a Slave’. McQueen wyreżyserował teledysk do utworu Kanye „All Day”, który był dziewięciominutowym, nieprzerwanym ujęciem, nakręconym w Chatham Dockyard w Anglii. Wideo miało intensywny i konfrontacyjny charakter, odzwierciedlając zarówno styl filmowy McQueena, jak i agresywne teksty Kanye.
7. Vanessa Beecroft i Pokazy Yeezy (2015-obecnie)
Współpraca Kanye z Vanessą Beecroft kontynuowała się podczas pokazów mody 'Yeezy’, które bardziej przypominały sztukę performatywną niż tradycyjne pokazy mody. Modele stojące nieruchomo w formacjach wojskowych nawiązywały do wcześniejszych prac Beecroft, a te wydarzenia zacierały granice między instalacją artystyczną a pokazem mody.
8. Kontrowersja z Davidem LaChapelle – Teledysk „Famous” (2016)
W jednym z najbardziej kontrowersyjnych projektów Kanye wyreżyserował teledysk do utworu 'Famous’, w którym pokazano woskowe figury znanych postaci, takich jak Taylor Swift, Donald Trump, Rihanna i sam Kanye, leżące nago w gigantycznym łóżku. Choć niektórzy przypuszczali, że za surrealistyczną estetyką teledysku stał David LaChapelle, ten zaprzeczył swojemu udziałowi. Wideo stało się odważnym komentarzem do kultury celebrytów.
9. Takashi Murakami – Okładka Albumu „Kids See Ghosts” (2018)
Ponad dekadę po pierwszej współpracy Kanye ponownie połączył siły z Takashi Murakami, tworząc okładkę albumu 'Kids See Ghosts’, jego wspólnego albumu z Kid Cudim. Obrazy Murakamiego, łączące kreskówkową estetykę z mrocznymi podtekstami, odzwierciedlały eksplorację zdrowia psychicznego, duchowości i traumy.
10. Rzeźba Kanye „Maria Magdalena” (2019)
Fascynacja Kanye symboliką religijną była stałym motywem w jego karierze. W 2019 roku zadebiutował swoją własną rzeźbą, zainspirowaną ikonografią religijną, szczególnie postacią Marii Magdaleny. Dzieło to zostało zaprezentowane w prywatnej galerii, zacierając granicę między gwiazdą popu a artystą wizualnym. Choć rzeźba została skrytykowana za jej amatorską jakość, ujawniła głębokie zaangażowanie Kanye w praktyki artystyczne wykraczające poza muzykę i jego pragnienie bycia postrzeganym jako artysta multidyscyplinarny.
11. Caspar David Friedrich (1774-1840) – Pierwsza Okładka Albumu „Vultures1” (2024)
Początkowa okładka albumu Vultures 1 wyraźnie przedstawiała obraz Caspara Davida Friedricha z 1835 roku zatytułowany Landscape with Graves, ukazujący opuszczony cmentarz. Została ona ujawniona przez Playboi Carti w grudniu 2023 roku, a obraz był oprawiony w odważną czarną ramkę z tytułem „Vultures” w wyrazistych wielkich literach. Jednak wkrótce pojawiły się kontrowersje, gdy Sam Moore z HipHopDX zwrócił uwagę na powiązania dzieła z nazizmem, zauważając, że Friedrich był popularny wśród Adolfa Hitlera, oraz na podobieństwa typograficzne do albumów Burzum, projektu black metalowego powiązanego z neonazistą Vargiem Vikernesem. West został również sfotografowany w koszulce Burzum, co przyciągnęło dodatkową uwagę do tej kwestii. Pomimo kontrowersji, w internecie udostępniono do sprzedaży merchandise z grafiką Friedricha.
12. Aus Taylor – Ostateczna Okładka Vultures 1 i Vultures 2
Kiedy Vultures 1 zostało wydane 10 lutego 2024 roku, okładka albumu miała nową grafikę, sfotografowaną przez reżysera Ausa Taylora. Obraz przedstawia Kanye Westa w całkowicie czarnym stroju, noszącego maskę hokejową, która pierwotnie była biała, lecz później zmieniona na czarną. Obok niego stoi Censori, odwrócona tyłem do kamery, w dużej mierze naga powyżej ud. Zakrywa część pośladków małym, prostokątnym kawałkiem przezroczystej czarnej tkaniny, mając na sobie czarne pończochy i wysokie obcasy. Maska hokejowa, która pojawiła się również na imprezach odsłuchowych albumu, była powszechnie interpretowana jako nawiązanie do Jasona Voorheesa z serii filmów *Piątek 13-go.
Okładka albumu Vultures 2 została po raz pierwszy ujawniona w marcu, a West początkowo próbował dystrybuować Vultures 2 na swojej stronie internetowej Yeezy. Fragmenty utworów zaczęły pojawiać się w mediach społecznościowych już w połowie marca 2024 roku. Kanye West i Ty Dolla $ign przedstawili okładkę długo wyczekiwanego albumu Vultures 2. Intrygujący obraz przedstawia zamaskowaną postać trzymającą portret innego mężczyzny. Ty Dolla $ign potwierdził na Instagramie, że to on jest zamaskowaną osobą, a mężczyzną na portrecie jest jego brat, Jabreal Muhammad, znany również jako Big TC, który odsiaduje dożywocie za morderstwo, którego według braci nie popełnił. Ty od dawna walczy o uwolnienie brata, wcześniej poświęcając swój debiutancki album ruchowi 'Free TC, mającemu na celu zwrócenie uwagi na niesprawiedliwości rasowe i społeczne oraz masowe uwięzienia w Stanach Zjednoczonych. W rozmowie z 'XXL Magazine’ podkreślał, że album to coś więcej niż muzyka – to część większego ruchu na rzecz zwalczania systemowych nierówności.
13. Martin Mason Margiela – Awangardowe Maski Sceniczne (2013)
Związek Kanye Westa ze światem awangardowej mody Martina Margieli jest świadectwem jego głębokiego podziwu dla konceptualnej mody oraz zamiłowania do tworzenia odważnych stwierdzeń poprzez ubrania. Podczas trasy koncertowej ”Yeezus” w 2013 roku Kanye zwrócił się do Maison Martin Margiela, by zaprojektować jego teraz już ikoniczne maski sceniczne, które stały się centralnym elementem jego estetyki performansu. Margiela, znany z anonimowości i dekonstrukcjonistycznego podejścia do mody, był idealnym współpracownikiem dla Kanye, który używał masek do eksplorowania tematów tożsamości, sławy i ego. Maski—wykonane z materiałów takich jak kryształowa siatka i ozdobne koraliki—zasłaniały całą twarz Kanye podczas koncertów, symbolizując zarówno izolację wynikającą ze sławy, jak i ideę odarcia się z tożsamości, aby skupić się wyłącznie na sztuce. Te maski zyskały międzynarodowy rozgłos, jako że Kanye prawie przez całą trasę występował z zasłoniętą twarzą, tworząc surrealistyczne i prowokacyjne wrażenia wizualne dla swojej publiczności.
Ta współpraca wykraczała poza zwykłą odzież sceniczną i wchodziła w sferę sztuki performatywnej. Kanye często wykorzystywał maski, aby podkreślać swoje przemówienia na temat kreatywności, sławy i opresji kulturowej, co stało się kontrowersyjnym, ale definiującym elementem trasy 'Yeezus’. Kanye w maskach Margieli często pojawiał się na zdjęciach i w relacjach medialnych, stając się wizualnym symbolem tego okresu w jego karierze. Na przykład jego występ na festiwalu ”Wireless” w Londynie w 2014 roku, gdzie wygłosił długą przemowę, nosząc bogato ozdobioną maskę, wywołał intensywne relacje medialne, zarówno ze względu na jego awangardowe wybory modowe, jak i jego otwarte komentarze na temat presji wynikającej ze sławy. Ta współpraca nie tylko pokazała zaangażowanie Kanye w integrację wysokiej mody z jego muzyką, ale także podniosła status Margieli w popkulturze, wprowadzając esoteryczną, artystyczną filozofię projektanta do głównego nurtu. Wykorzystanie przez Kanye masek Margieli było odważnym oświadczeniem artystycznym, które doskonale wpisywało się w jego ciągłe dążenie do redefiniowania relacji między modą, tożsamością i wydarzeniem artystycznym.
