Cezary Duchnowski i Beniamin Bukowski napiszą Operę o Warszawie. Najlepsze miasto świata. Utwór będzie upamiętniać odbudowę Warszawy po II wojnie światowej. Wyboru zwycięskich prac spośród zgłoszeń konkursowych dokonały dwa grona jurorskie – literackie i kompozytorskie. Premiera spektaklu finansowanego ze środków m.st. Warszawy planowana jest na jesień 2025 roku.
– Planowane dzieło przedstawiać będzie szczególnie wymagający i złożony temat, jakim jest odbudowa Warszawy po II wojnie światowej – jeden z mitów tożsamościowych naszego miasta: miasta-bohatera i miasta-Feniksa. Dwójkę wyłonionych twórców czeka teraz rok intensywnej pracy, na której efekty z niecierpliwością czekamy – powiedziała Aldona Machnowska-Góra.
Libretto
Za treść literacką opery odpowiadać będzie Beniamin Bukowski, reżyser i dramaturg, którego teksty realizowali m.in. András Dömötör, Carlo Brandt, Julia Szmyt, Tomasz Kaczorowski, Katarzyna Kalwat. Z tą ostatnią stworzył m.in. „Powrót do Reims” (Nowy Teatr/Łaźnia Nowa), „Staff Only” (Biennale Warszawa), „Marię Klassenberg” (TR Warszawa), „Art of Living” (Narodowy Stary Teatr w Krakowie). Jego dramaty były tłumaczone na język angielski, niemiecki, francuski, białoruski, ukraiński, gruziński i węgierski.
Jury literackie doceniło wieloaspektowość i syntetyczność wyróżnionego konceptu libretta. W uzasadnieniu podano, że odbudowa Warszawy, zobaczona została przez autora nie jako zdarzenie historyczne, ale jako proces, którego konsekwencje dotykają warszawiaków do dziś. To czyni z odbudowy wydarzenie żywe, także w przestrzeni społecznej i politycznej.
– Zamówienia na współczesną operę zdarzają się rzadko, a pomysł na utwór z takim epickim rozmachem jest imponujący – mówił dramaturg Piotr Gruszczyński, przewodniczący jury literackiego. – Wielkim zobowiązaniem był też autorytet organizatora konkursu, czyli Sinfonii Varsovii. Zdecydowaliśmy się na konkurs zamknięty, do którego zaprosiliśmy najmocniejszych autorów młodszej generacji piszących dla teatru. Ostatecznie wybraliśmy autora, który naszym zdaniem jest obietnicą dramaturgicznie silnego i pasjonującego libretta. Gotowi wspierać rozwój utworu czekamy bardzo na jego premierę – dodał.
Partytura
Muzykę do opery napisze kompozytor Cezary Duchnowski, laureat Międzynarodowej Trybuny Muzyki Elektroakustycznej UNESCO (Rzym 2004) i Konkursu Wykonawstwa Muzyki Współczesnej „Gaudeamus” w Holandii, profesor Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Komponuje muzykę wokalną, symfoniczną i kameralną, elektroakustyczną i polimedialną, które wykorzystuje w instalacjach dźwiękowych oraz teatrze. Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje improwizacja.
W uzasadnieniu napisano, że koncepcja Duchnowskiego charakteryzuje się wybitnym warsztatem kompozytorskim, opanowaniem różnych środków wyrazu, w tym elektroniki, orkiestracji, użycia chóru, jak również wnosi element emocjonalny.
Koncepcja i plany wystawienia
Zamówiona opera będzie przeznaczona do wykonania na wielkiej scenie przez liczną obsadę z udziałem elektroniki i projekcji audiowizualnych. Ma być dziełem nowoczesnym, czerpiącym z nowych środków wyrazu i współczesnego języka muzycznego, nawiązującym jednocześnie do tradycyjnych form operowych.
Czas trwania kompozycji szacowany jest na 120 minut. Premiera opery planowana jest na zakończenie 68. MFMW „Warszawska Jesień”, a jednocześnie na otwarcie sezonu 2025/26 w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, w 80. rocznicę rozpoczęcia odbudowy Warszawy. Twórcy przygotują również dodatkową wersja koncertowa dzieła z myślą o wykonaniu przez orkiestrę Sinfonia Varsovia.
