– To historyczna chwila. Wpis Dworca Centralnego do rejestru zabytków przebiegał w pełnym porozumieniu. MKiDN, PKP Polskie Linie Kolejowe SA, Ministerstwo Infrastruktury i Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków potrafili dostrzec wielką wartość polskiego modernizmu. Świadczy to również o tym, że rozwój Polski może przebiegać w szacunku dla dziedzictwa – powiedziała podczas konferencji prasowej wiceminister kultury prof. Magdalena Gawin, Generalny Konserwator Zabytków.
Warszawski Dworzec Centralny im. Stanisława Moniuszki znalazł się w rejestrze zabytków i tym samym został objęty ochroną konserwatorską. Decyzja ta pozwoli zachować bryłę modernistycznego dworca i jego układ przestrzenny w istniejącej formie.
Warszawski Dworzec Centralny został oddany do użytku 5 grudnia 1975 roku, stając się główną stacją stolicy obsługującą ruch dalekobieżny. Budowa bardzo nowoczesnego na owe czasy obiektu trwała 3 lata i była jedną ze sztandarowych inwestycji w Polsce w latach 70. XX wieku. Dzięki temu na dworcu pojawiły się dotychczas niestosowane w Polsce rozwiązania i urządzenia, takie jak ruchome chodniki na pochylniach czy nowoczesne schody ruchome i automatycznie otwieranie drzwi wyprodukowane w krajach zachodnich. Kompleks, w skład którego weszły m.in. hala główna, podziemne perony, przejścia oraz galerie, został zaprojektowany przez architektów Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Wykonany w stylu późnego modernizmu dworzec bardzo szybko stał się nie tylko kolejowym sercem stolicy, ale także jednym z jej symboli.
– Chronimy miejsca ważne dla polskiej kultury i tożsamości. Zachowujemy dla kolejnych pokoleń obiekt, z którym emocjonalnie związani są nie tylko mieszkańcy Warszawy. Dziękuję Mazowieckiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków za przeprowadzenie tego wpisu. Bez tej odważnej decyzji, Dworzec mógłby podzielić los Supersamu czy Emilii. Ochrona Dworca Centralnego to również wyraz dbałości o dorobek powojennego pokolenia architektów. Należy chronić najlepsze obiekty polskiego powojennego modernizmu, gdyż w ten sposób popularyzujemy dzieła tego stylu i zwiększamy świadomość potrzeby ich ochrony – ocenia prof. Magdalena Gawin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, Generalny Konserwator Zabytków.
– Dzisiaj budujemy bezpieczną, komfortową i punktualną polską kolej. Musimy jednak pamiętać o tym, że polska kolej to kawał naszej historii. Dworzec Centralny im. Moniuszki jest tego przykładem – powiedział wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel.
W sierpniu 2010 r. rozpoczął się remont dworca, w ramach którego wykonano m.in.: gruntowne czyszczenie elementów dachu, elewacji i wnętrz, wymianę najbardziej zużytych elementów wystroju, wymianę niektórych instalacji technicznych, a także uporządkowanie ładu przestrzennego na terenie i wokół dworca. Umyto i wypolerowano granitową posadzkę w hali głównej, a także gruntownie wyczyszczono aluminiowy sufit. Naprawiono neony na zewnątrz budynku oraz uruchomiono zewnętrzną iluminację dworca w szczycie dachu. Ponadto zostały wymienione sufity podwieszane w galeriach na poziomie -1, zainstalowano nowy system informacji dla pasażerów, nowoczesne oświetlenie, biletomaty oraz udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami. Prace zakończono przed mistrzostwami Euro 2012. W latach 2013 – 2016 przeprowadzono wymianę schodów ruchomych i pochylni, zaś w 2015 roku zakończono przebudowę systemu izolacji termicznej i ogrzewania oraz stropu dworca. W 2016 roku zakończył się kolejny etap remontu hali głównej, w ramach którego wybudowana została antresola.
– W zasobach Polskich Kolei Państwowych znajduje się bardzo wiele zabytkowych, pięknych, powstałych w różnych epokach dworców. Niektóre z nich wybudowane zostały jeszcze w XIX wieku i pamiętają czasy początków kolei na ziemiach polskich. Do tej pory jako zabytki bezsprzecznie klasyfikowane były np. dworce neogotyckie czy budowle w stylu dworkowym. Dzisiejsze wydarzenie świadczy o tym, że coraz większe uznanie w środowiskach ekspertów i autorytetów w dziedzinach architektury oraz dziedzictwa narodowego zyskują także inne formy architektonicznie, takie jak modernistyczny Dworzec Centralny – powiedział Krzysztof Mamiński, prezes PKP S.A.
– Wpis Dworca Centralnego do rejestru zabytków województwa mazowieckiego był moją inicjatywą. Wynikała ona z przekonania, że jest to jeden z najcenniejszych zabytków pochodzących z II. połowy XX wieku i jako taki powinien podlegać szczególnej ochronie konserwatorskiej. Dworzec Centralny jest wyjątkowym obiektem architektury kolejowej oraz przykładem estetyki późnomodernistycznej. Wpis do rejestru pozwoli na prowadzenie wszelkich prac na podstawie zezwolenia konserwatora zabytków i pod jego nadzorem – powiedział prof. dr hab. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Według danych Urzędu Transportu Kolejowego (2017 rok) z dworca Warszawa Centralna korzysta rocznie ponad 15 mln pasażerów. Najwięcej podróżnych w kraju obsługuje połączona z Dworcem Centralnym podmiejska stacja Warszawa Śródmieście (19,4 mln).
