W 2015 r. dominować będą transakcje na rynku gruntów mieszkaniowych i rolnych. Spodziewane jest ożywienie w segmencie gruntów hotelowych. Polską interesuje się nowy kapitał –m.in. z Indii, Arabii Saudyjskiej czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich, który analizuje w największej mierze tereny pod hotele czy mieszkania.
Daniel Puchalski, Dyrektor Działu Obsługi Gruntów Inwestycyjnych, JLL, informuje: „Na fali dobrych wyników gospodarki, a zarazem dobrych prognoz jej rozwoju w kolejnych latach, zainteresowanie inwestowaniem w Polsce rośnie. Odzwierciedleniem tego jest badanie możliwości inwestycyjnych na rynku gruntów nie tylko przez podmioty z kapitałem europejskim, ale również przez inwestorów z całego świata. Aktualnie rynek gruntów, głównie warszawski, analizują przedstawiciele inwestorów z RPA, Indii, Chin czy państw z Półwyspu Arabskiego”.
Pomimo zdecydowanej dominacji w 2014 r. transakcji w segmencie gruntów mieszkaniowych, umowy kupna-sprzedaży na rynku biurowych terenów inwestycyjnych również zaznaczyły wyraźnie swoją obecność.
Grunty mieszkaniowe – lokomotywą rozwoju rynku w 2014 i 2015 r.
W 2014 r. rynek zarejestrował rekordową sprzedaż mieszkań na rynku pierwotnym w całym kraju, napędzaną przez niski poziom stóp procentowych, program Mieszkanie dla Młodych, tzw. Ustawę Deweloperską oraz relatywnie dobrą dostępność kredytów, w tym ostatnią szansę na uzyskanie kredytu na 95% wartości transakcji zakupu nieruchomości. Deweloperzy chętnie sięgali po nowe projekty inwestycyjne oraz grunty dostępne w posiadanych bankach ziemi. W cenie były więc grunty z planem miejscowym lub warunkami zabudowy, a najlepiej z pozwoleniem na budowę i gotowym projektem budowlanym, pod warunkiem jednak, że średnia powierzchnia mieszkań nie odbiegała znacząco od obecnych standardów rynkowych.
Efektem dobrej koniunktury na rynku mieszkaniowym był nie tylko wzrost liczby zawieranych transakcji sprzedaży działek inwestycyjnych, ale także większa otwartość właścicieli oraz inwestorów na zawiązywanie współpracy w celu realizacji wspólnych przedsięwzięć (model joint venture). Wzrosło również zainteresowanie segmentem gruntów mieszkaniowych ze strony deweloperów znanych na rynku z projektów biurowych.
Średnie ceny gruntów pod zabudowę mieszkaniową w 2014 r.
Obszar Cena (PLN / mkw. PUM*)
Warszawa Śródmieście 1 800 – 4 000 PLN
Warszawa – pozostałe dzielnice 400 – 2 500 PLN
Miasta powyżej 400 tys. mieszkańców 550 – 1 300 PLN
*PUM – Powierzchnia Użytkowa Mieszkań
Grunty biurowe – transakcje z przesunięciem terminu budowy
Wysoka podaż biur nie pozostaje bez wpływu na aktywność inwestorów zainteresowanych gruntami, którzy ostrożnie podejmują decyzje o nowych przedsięwzięciach. Warto jednak zaznaczyć, że rynek gruntów, chociaż związany z rynkiem najmu biur, nie jest jego lustrzanym odbiciem. Gdy na rynku najmu obserwowane jest przesilenie, a poziom pustostanów rośnie, grunty z reguły zaczynają nieznacznie tanieć, co w efekcie może prowadzić do zawierania nowych transakcji zakupu, z perspektywą rozpoczęcia budowy za 3-5 lat.
Starzenie się nieruchomości biurowych również wpływa na rynek gruntów. Coraz większy procent ofert sprzedaży terenów inwestycyjnych w dużych aglomeracjach dotyczy nieruchomości gruntowych zabudowanych funkcjonującymi lub dopiero co opuszczonymi przez najemców budynkami biurowymi i biurowo-usługowymi. Nierzadko są one bardzo dobrze zlokalizowane i wystawiane na sprzedaż w formie przetargu przez podmioty z sektora publicznego, które chętnie przenoszą się do nowych obiektów lub konsolidują swoje oddziały. Właściciele gruntów lub inwestorzy zainteresowani nabyciem starają się o zapewnienie sobie w planach miejscowych możliwości zburzenia starych budynków i zbudowania w ich miejsce nowych, wyższych obiektów.
Średnie ceny gruntów pod zabudowę biurową w 2014 r.
Obszar Cena (PLN / mkw. PUB**)
Warszawa COB* 2 000 – 4 000 PLN
Warszawa obrzeża COB* 1 650 – 2 200 PLN
Warszawa pozostałe 600 – 1 300 PLN
Miasta powyżej 400 tys. mieszkańców 400 – 1 100 PLN
*COB – Centralny Obszar Biznesu
**PUB – Powierzchnia Użytkowa Biur
Grunty pod zabudowę handlową – w stronę minimalizmu
Wzrosła liczba zapytań o grunty handlowe o mniejszej powierzchni, nie tylko w dużych miastach, ale również miejscowościach poniżej 100 000 mieszkańców. Popularnością wśród inwestorów cieszą się szczególnie grunty w miastach powyżej 50 000 mieszkańców, na których można wybudować między 2 000 mkw. a 5 000 mkw. powierzchni handlowej. Popularność zyskały projekty łączące obiekty handlowe z obiektami użyteczności publicznej – dworcami autobusowymi i stacjami PKP. Bezpośrednim efektem tego zjawiska jest zainteresowanie ze strony inwestorów przetargami na zakup nieruchomości organizowanymi przez PKP czy Pocztę Polską.
Wpływ na rosnące zainteresowanie mniejszymi projektami komercyjnymi ma nasycenie rynku powierzchnią handlową, presja na obniżanie czynszów, trudności ze spełnieniem wymagań banków w zakresie stopnia komercjalizacji wymaganej w celu zapewnienia finansowania projektu, czy niewystarczające przygotowanie nieruchomości pod obiekty handlowe, w szczególności w zakresie infrastruktury. W przypadku wielkopowierzchniowych inwestycji oznacza to konieczność poniesienia przez inwestora bardzo wysokich, dodatkowych kosztów, co nie pozostaje bez wpływu na jego marżę.
Średnie ceny gruntów pod zabudowę handlową w 2014 r.
Obszar Cena (PLN / mkw. PUU*)
Warszawa – tereny przeznaczone pod handel wielkopowierzchniowy* 2 000 – 5 000 PLN
Warszawa – tereny przeznaczone pod parki handlowe i wolnostojące budynki handlowe 1 500 – 2 000 PLN
Miasta powyżej 400 tys. mieszkańców 400 – 1 200 PLN
*PUU – Powierzchnia Użytkowa Usług
Ożywienie na rynku gruntów pod zabudowę hotelową
Rozwija się baza konferencyjno-kongresowa w Polsce, a w efekcie turystyka biznesowa. Ciekawym zjawiskiem jest rozwój turystyki medycznej.
Największym zainteresowaniem ze strony operatorów hotelowych, poszukujących nowych lokalizacji dla swoich obiektów, cieszy się niezmiennie Warszawa, jak również Wrocław, Kraków i Trójmiasto. Standardowo, podobnie jak inwestorzy biurowi, operatorzy hotelowi poszukują terenów dobrze skomunikowanych, najczęściej blisko do centrum. W Warszawie największym zainteresowaniem cieszą się tereny wzdłuż II linii metra, natomiast w innych miastach w bliskości głównych dworców i arterii komunikacyjnych. Rynek gruntów hotelowych, chociaż dużo mniej dynamiczny, ma szansę zaskoczyć ożywieniem w 2015 r., jak również w kolejnych latach.
Na podstawie analizy rynku, specjaliści JLL szacują, że w ciągu najbliższych 3-5 lat powstanie około 10-15 nowych obiektów hotelowych, z czego połowę będą stanowić hotele niskobudżetowe. Obok znanych marek, pojawią się również nowe, debiutujące na naszym rynku, które w chwili obecnej rozważają wejście do Polski.
Grunty rolne – inwestorzy gotowi na zakupy
W 2014 r. na rynku nieruchomości rolnych zaobserwowano duże zainteresowanie zakupami. Potwierdzają to chociażby rekordowe wyniki Agencji Nieruchomości Rolnych, która w 2013 r. sprzedała najwięcej terenów od 2003 r, a oczekiwany wynik za rok 2014 powinien być równie dobry.
„Zbliża się 1 maja 2016 r., kiedy rynek gruntów zostanie otwarty dla cudzoziemców będących obywatelami państw – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej. Oznacza to, że będą oni mogli nabywać nieruchomości rolne na takich zasadach, jak obywatele Rzeczypospolitej Polskiej. Daje to wszelkie powody do tego, by sądzić, że zainteresowanie zakupem gruntów rolnych nie zmaleje. Co więcej, będzie ono generowane również przez inwestorów zagranicznych, gdyż pomimo tendencji wzrostowej, ceny ziemi rolnej w Polsce są co najmniej 2-3 krotnie niższe niż średnie ceny ziemi w pozostałych krajach Unii Europejskiej, gdzie nierzadko brakuje też jej wolnych zasobów”, wyjaśnia Daniel Puchalski.
Inwestorzy zainteresowani rynkiem rolnym już teraz starają się „zarezerwować” sobie atrakcyjne tereny, biorąc je w dzierżawę, by tym samym uniknąć konieczności uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych na ich zakup, jak również zagwarantować cenę przejęcia po 2016 r. Rosnący popyt na grunty rolne nie pozostaje bez wpływu na wzrost oczekiwań cenowych ze strony właścicieli gruntów rolnych przeznaczonych na sprzedaż. Nierzadko znacznie przewyższają one średnie ceny transakcyjne podawane przez GUS.
Prognoza na 2015 rok – wysoki popyt i wzrost cen w segmencie gruntów mieszkaniowych i rolnych
„W 2015 r. nadal będziemy świadkami wysokiego popytu na grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, w tym również na mniej atrakcyjne tereny na obrzeżach miast, pozwalające na wzniesienie budynków niższej klasy, w których lokale będą mogły zostać zakupione z wykorzystaniem dofinansowania w ramach programu Mieszkanie dla Młodych. Oczekujemy również dalszego wzrostu popytu na grunty rolne, a w związku z planowanym otwarciem rynku, coraz większym zainteresowaniem będą się cieszyć tereny powyżej 100 ha. Pomimo wzrostu poziomu pustostanów, spodziewamy się transakcji na rynku biurowym, których przedmiotem będą tereny dające możliwość zrealizowania mniejszych projektów, pomiędzy 15 000 a 20 000 mkw. powierzchni użytkowej biur. Ceny gruntów pozostaną stabilne w segmencie biurowym, handlowym i hotelowym. W segmencie mieszkaniowym, zarówno w Warszawie, jak i innych aglomeracjach Polski, prognozujemy utrzymanie się trendu zwyżkowego, który obserwowaliśmy w 2014 r. Tendencja wzrostowa będzie dotyczyła również cen gruntów rolnych”, podsumowuje Daniel Puchalski.
