W wakacje 2019 roku w miejscu parkingu zajmującego część placu Bankowego z inicjatywy Miasta Stołecznego Warszawy powstało tymczasowe zagospodarowanie. Celem tego działania było udostępnienie przestrzeni mieszkańcom oraz zebranie wiedzy niezbędnej dla wypracowania trwałego przekształcenia placu Bankowego w plac miejski, który mógłby służyć różnym aktywnościom mieszkańców w każdym wieku.
920 tysięcy wydano na kontrowersyjne zagospodarowanie części placu Bankowego. Na części parkingu samochodowego latem utworzono tymczasową strefę relaksu. Po kilku miesiącach ratusz zaprezentował obszerny raport, w którym rozlicza się z przeprowadzonego eksperymentu.
Przez niecałe dwa miesiące letni Bankowy odwiedziło w sumie około 42 tys. osób: blisko 560 osób dziennie w trakcie tygodnia, a największy ruch na tymczasowym placu panował w weekendy. Wtedy na placu bywało 1,5 tys. w weekendy. Najczęściej na plac przychodziły osoby mieszkające i pracujące w pobliżu, żeby spotkać się z przyjaciółmi i znajomymi i przy okazji zobaczyć nową przestrzeń placu.
Głównym walorem projektu było przygotowanie przestrzeni placu do wykorzystania na wiele sposobów i możliwość korzystania z placu przez różnych użytkowników w tym samym czasie. Plac działał jako miejsce odpoczynku i aktywności, spotkań towarzyskich i biznesowych, przestrzeń wydarzeń kulturalnych, kulinarnych i rekreacyjnych, miejsce warsztatów i treningu sportowego. Był zarówno przestrzenią dla spontanicznych aktywności, jak i przyciągał użytkowników swoją ofertą programową.
Użytkowanie placu zmieniało się w zależności od pory dnia. Cechą charakterystyczną tymczasowej przestrzeni stała się obecność wielu pokoleń. Podstawą tego było zrównoważenie w programie proporcji atrakcji adresowanych do różnych grup wiekowych i wprowadzenie w dużej skali infrastruktury dostępnej dla osób każdym wieku jak np. różnorodne i liczne siedziska czy gry plenerowe. Podobne założenia towarzyszyły komponowaniu realizowanego na placu programu wydarzeń. Zachowanie powyższych, sprawdzonych scenariuszy użytkowania powinno być istotnym kierunkiem koncepcji docelowego zagospodarowania przestrzeni objętej prototypem.
Cały raport możesz przeczytać tu:
Zlikwidować parking i odgrodzić plac zielenią
Respondenci zgłaszali potrzebę lepszego oddzielenia przestrzeni placu od ulicy Marszałkowskiej. Postulowano by bariera ograniczała widok ulicy na poziomie wzroku siedzącej osoby, a umożliwiała wgląd na drugą stronę placu w pozycji stojącej.
Rekomendowane jest wykonanie takiego oddzielenia z użyciem zieleni uzupełnionej szpalerem dużych drzew z koronami znajdującymi się powyżej poziomu wzroku. Przegroda powinna umożliwiać lokalnie wgląd od strony ulicy Marszałkowskiej w pieszą przestrzeń placu. Izolacja od ulicy powinna być zapewniona również przy pomniku Słowackiego i wzdłuż ul. Elektoralnej, o ile nie zostanie ona wyłączona z ruchu samochodów.
Alternatywnym scenariuszem sugerowanym przez ekspertów jest realizacja chodnika i drogi rowerowej wzdłuż ul. Marszałkowskiej, z rozdzielającym pasem zieleni niskiej, optymalnie przy wyłączeniu z ruchu pasa sąsiadującego z granicą parkingu. Wybór tego scenariusza obarczony jest ryzykiem mniejszej akceptacji przez użytkowników, którzy deklarowali potrzebę zdecydowanego oddzielenia tej części placu od ulicy.
Projekt ujawnił potencjalne przeszkody w wygodnym dostępie do tego fragmentu placu. Główną barierę stanowiły schody wzdłuż elewacji Gmachu Giełdy i Banku Polskiego. Rekomendowanym rozwiązaniem jest ich przebudowa, by lokalnie, w kilku miejscach umożliwić dostęp dla osób o ograniczonych możliwościach poruszania się na główną płytę placu.
W tymczasowej aranżacji placu ograniczenie możliwości wjazdu samochodów na plac od strony ul. Elektoralnej stworzyło trudności w dostępie dla pieszych, osób z wózkami i rowerzystów. Zapewnienie wygodnego pieszego dostępu do placu w tym miejscu będzie ważnym wyzwaniem projektowym.
Dokumentacja architektoniczna docelowego placu powinna być poddana audytowi dostępności przed przystąpieniem do prac realizacyjnych.
Objęta projektem część placu znajduje się poza głównymi ciągami ruchu pieszego na placu, które zlokalizowane są w rejonie wejść do metra, wokół skrzyżowania Al. Solidarności z ul. Marszałkowską oraz wokół przystanków tramwajowych i przy wschodniej pierzei placu.
Osoby znajdujące się w ich rejonie musiały specjalnie zmienić trasę, żeby dostać się w obręb projektu. Główny trakt pieszy w sąsiedztwie letniej aranżacji nadal przebiegał przy arkadach wzdłuż zachodniej pierzei placu. Przemieszczali się tam użytkownicy nie zainteresowani ofertą placu. Umiejscowienie foodtrucków, toalet i recyklomatu wzdłuż schodów oddzieliło tą część letniej aranżacji od reszty zagospodarowania i w rezultacie nie pozwoliło przetestować możliwości lepszego powiązania traktu z główną płytą placu.
Wśród najważniejszych zmian w ruchu pieszych zaobserwowano wielokrotne przekraczanie ul. Elektoralnej w niedozwolonym miejscu w celu skrócenia drogi do przejścia w stronę ul. Senatorskiej. Obserwowano również skracanie drogi z środkowego przejścia dla pieszych przy pomniku Słowackiego w kierunku tymczasowej aranżacji placu.
Rekomendacje
– Zespolenie traktu pieszego pod arkadami z główną płytą placu.
– Podkreślenie powiązań pieszych z sąsiednimi przestrzeniami: rejonem kina Muranów, ul. Przechodnią w stronę Placu Żelaznej Bramy oraz ul. Senatorską w kierunku Ogrodu Saskiego.
– Zmniejszenie wielkości autobusowego węzła komunikacyjnego: zmniejszenie wielkości przystanku przynajmniej o jeden pas jezdni i podkreślenie traktu pieszego w kierunku al. Solidarności.
– Przesunięcie lub powielenie przejścia dla pieszych przez ul. Elektoralną bliżej ul. Marszałkowskiej. Optymalnym rozwiązaniem w tej części placu z punktu widzenia pieszych byłoby uspokojenie ruchu na ul. Elektoralnej i opracowanie jej nawierzchni w sposób spójny z resztą zagospodarowania placu.
– Wydłużenie zielonego światła dla pieszych na przejściu przy pomniku Słowackiego i poprawę pieszego dostępu, bezpośrednio z pasów na plac w tym miejscu.
Wnioski
Użytkownicy placu zdecydowanym głosem opowiedzieli się za większą ilością zieleni. Opinie dotyczące roślinności wyrażane były przez ankietowanych również w uwagach dodatkowych.
Źle oceniono pnącza wkomponowane w „tężnię” oddzielającą plac od ulicy oraz jarzębiny, które mimo właściwej pielęgnacji sprawiały wrażenie usychających i zbyt małych. Nie wykorzystano też potencjału zazielenienia pomnika Juliusza Słowackiego. Zaproponowana roślinność w tym miejscu była za mało bujna i nie przykrywała drewnianej konstrukcji, na której się znajdowała. W efekcie użytkownicy poruszający się komunikacją miejską, kierowcy a także piesi ze wschodniej pierzei placu poznawali jego tymczasową aranżację przez pryzmat dwóch elementów przestrzennych, które były najsłabszymi ogniwami zagospodarowania placu.
Zwracano uwagę na uciążliwość obecności asfaltowego podłoża, które mogłoby według rozmówców, zostać wyłożone tymczasowym trawnikiem, co jednak wykraczało ponad budżet projektu.
Z obserwacji i rozmów wynika, że mimo ogólnej złej oceny dotyczącej ilości zieleni, użytkownikom podobały się kwitnące rośliny i owocowe krzewy przy pomniku. Goście placu robili zdjęcia kwiatom oraz obserwowali zlatujące się do rabat owady. Wielokrotnie obserwowano jak opiekunowie pokazują owady dzieciom.
Rekomendacje
– Zieleń na placu Bankowym powinna reprezentować najwyższą jakość estetyczną i użytkową, manifestując przywiązanie władz miasta do idei poprawy warunków życia w Warszawie wobec narastających zmian klimatycznych.
– Plac powinien być obsadzony dużymi drzewami o rozległych koronach, dających dużo cienia. Rabaty z kwitnącymi kwiatami powinny być dostępne, tworzyć wrażenie zanurzenia w zieleni. Dobrane gatunki powinny przyciągać motyle i ptaki z sąsiadujących parków. Część terenu placu powinna być wykonana w formie trawnika, na którym będzie można usiąść.
– Należy dążyć do pogodzenia potrzeby dużej ilości zieleni z bogatym programem funkcjonalno-przestrzennym, którego utrzymanie w tym miejscu jest również oczekiwane przez użytkowników.
– Zieleń powinna być wykorzystana jako bariera odgradzająca przestrzeń dla pieszych od ul. Marszałkowskiej, poprawiać komfort użytkowników i zapraszać osoby przejeżdżające przez plac do skorzystania z zagospodarowania. Szczególnie w tym miejscu dobór roślin powinien uwzględniać również liściaste i iglaste gatunki zimozielone, które wchłaniać będą zanieczyszczenia powietrza w okresie jesienno-zimowym.
– Nie ujętą w tymczasowym projekcie, ale ważną kwestią jest opracowanie systemu wodnego placu gwarantujący retencję wody opadowej z terenu placu i docelowo okolicznych budynków, a także wykorzystanie wody do chłodzenia jego przestrzeni i nawadniania roślinności.
Co dajel z placem Bankowym? Na razie nie wiadomo. Ratusz musi przeprowadzić badania związane z organizacją ruchu i jaki wpływ miałyby zmiany na placu na przepustowość placu. Czy doczekamy się zielonego placu? W tym przypadku brakuje jakichkolwiek deklaracji ze strony ratusza.
