Kilka dni temu poznaliśmy zwycięski projekt Placu Centralnego, który zakłada m.in. odtworzenie siatki ulic, a także stojących w tym miejscu przed wojną kamienic przez odpowiednie ułożenie wzorów w posadzce i trawników. Cały układ placu ma być czytelny wyłącznie z tarasu widokowego Pałacu Kultury i Nauki.
Zwycięski projekt na Plac Centralny prezentowaliśmy kilka dni temu. Jak zapowiada prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski ma być zrealizowany w ciągu najbliższych pięciu lat.
Zwycięski projekt placu podzielił warszawiaków, którzy na ogół odnoszą się do planu krytycznie. Dlatego przy tej okazji postanowiliśmy przypomnieć projekt Placu Centralnego, który powstał w pracowni PIG Architekci i zapytać w jakich okolicznościach powstał ich projekt.
Prace nad naszą koncepcją rozpoczęliśmy kilka lat temu, na długo przed ogłoszeniem konkursu. Traktowaliśmy to hobbystycznie, czując olbrzymią potrzebę znalezienia jakiegoś rozwiązania dla miejsca w sercu Stolicy, które od tylu lat jest wyrwane z życia mieszkańców i zapomniane. Konkurs był okazją. Potraktowaliśmy go jako pretekst do dyskusji nad przyszłym centrum Warszawy. Zdawaliśmy sobie sprawę, że nie spełniamy warunków konkursu, jednakże zrobiliśmy to z pełną premedytacją i przeświadczeniem, że jest to ostatni moment do polemiki z obowiązującym planem miejscowym. Budując kolejne monumentalne gmachy (które skupią atrakcje i aktywność ludzi wewnątrz) i otaczając je wielkimi, zazwyczaj pustymi, placami nie poprawimy sytuacji. Zaproponowana przez nas koncepcja wyznacza kierunek odwrotny – mniejsze, bardziej kameralne przestrzenie publiczne, dostosowane do ludzkiej skali. Inspiracji szukaliśmy w historii i tożsamości miasta. Przytoczyliśmy zachodnioeuropejskie przykłady odbudowy zniszczonej, przedwojennej tkanki miejskiej. Centrum miasta powinno być jego sercem. Miejscem dla ludzi.- wyjaśnia Tomasz Grzesik, architekt, członek zarządu z pracowni PIG Architekci.
Proponowany przez pracownię PIG Architekci neguje potrzebę tworzenia kolejnego ogromnego i pustego placu przeznaczonego pod masowe imprezy oraz publiczne zgromadzenia, gdy w najbliższym otoczeniu Placu Centralnego, znajdują się już przestrzenie przeznaczone dla tego typu wydarzeń – Plac Piłsudskiego czy obecnie niezagospodarowany Plac Konstytucji. Oba te place z pewnością wyczerpują zapotrzebowanie na tego typu funkcję w ścisłym centrum miasta. Nowy projekt urbanistyczno-architektoniczny, inspirowany Warszawą sprzed drugiej wojny światowej, powstał w oparciu o wykorzystanie różnorodnych form zabudowy.
Na miejscu dawnych kwartałów kamienic proponujemy przywrócenie zabudowy mieszkaniowej. Ze względu na dużą wartość historyczno-kulturową, częścią planu jest odbudowa replikami przedwojennej zabudowy. Wybrane zostały obiekty spełniające założenia nowego zespołu. W celu utrzymania jednorodnej wysokości, do części kamienic zaprojektowane zostały nadbudowy. Obiekty zabudowy historycznej uzupełnione zostały nowoczesnymi plombami architektonicznymi. Ponadto, na miejscu dawnych terenów kolejowych, wzdłuż Alei Jerozolimskich zaprojektowane zostały zupełnie nowe kwartały zabudowy, z różnorodnymi funkcjami: usług, kultury czy administracji.
Centrum Warszawy składa się z wielu różnorodnych funkcji (hotelowa, biurowa, mieszkaniowa, edukacyjna, religijna itp.). Wzajemnie się przeplatając, generują one życie miejskie dzień i noc. Jednym z problematycznych miejsc śródmieścia jest ścisłe otoczenie Pałacu Kultury. Olbrzymia przestrzeń znajdująca się wokół niego, w chwili obecnej jest przestrzenią chaotyczną i niezdefiniowaną. Proponowana koncepcja zakłada dogęszczenie oraz częściowe odtworzenie przedwojennej struktury urbanistycznej śródmieścia. W obszarze opracowania mają powstać obiekty mieszkaniowe, biurowe, usługowe, konferencyjne i kulturalne. Obiekty publiczne generujące różnego rodzaju wydarzenia oraz usługi znajdujące się w parterach obiektów mieszkaniowych, mają na celu przyciągnięcie mieszkańców do obszaru, w którym w chwili obecnej znajduje się olbrzymia betonowa pustynia.
Zagęszczenie niewysokiej zabudowy sprzyja tworzeniu przyjaznych przestrzeni dopasowanych do skali człowieka. Ma to również wpływ na nowy odbiór Pałacu Kultury i Nauki. Poprzez stosunkowo wąskie ulice i kameralne place ograniczamy jego dominację w polu widzenia przechodniów. Jednocześnie wciągamy go w nową tkankę miejską, dając mu drugie życie.
Układ drogowy został zaprojektowany w sposób traktujący pieszych i rowerzystów priorytetowo. Zastosowano szereg elementów spowalniających i ograniczających ruch aut (szykany, ulice jednokierunkowe). Zredukowano także ilość miejsc parkingowych naziemnych i poprzedzielano je zielenią urządzoną. Wszystkie te zabiegi sprawiają, że ulice nie są zdominowane przez samochody, co przekłada się na zmniejszenie hałasu, zanieczyszczeń oraz zachęca do spacerów.
Proponowany Plac Centralny zakłada zachowanie maksymalnej ilości istniejącej zieleni. Na obszarze opracowania znajduje się duże założenie parkowe (Park Świętokrzyski), które stanowi główną strefę zieloną wokół Pałacu Kultury. Nowe założenie zakłada pielęgnację istniejącej roślinności oraz rozszerzenie jej o nowe obszary zieleni miejskiej (skwery, szpalery drzew, zieleń rekreacyjną, wewnętrzne ogrody kwartałów zabudowy). Plac Centralny zakłada otulenie monumentalnego gmachu pałacu różnorodną florą, aby uczynić jego otoczenie atrakcyjnym dla odwiedzających. Wszystkie ciągi piesze umożliwiać mają komunikację wśród zieleni co sprawi, że przestrzeń stajnie się przytulna i przyjazna. Zieleń pełni również funkcję kompozycyjną, podkreślając place i wyznaczając pasaże piesze.
