Odkrycie niezwykłych gipsów na Pradze – wykonywano z nich formy odlewnicze w firmie Braci Łopieńskich. Cudem ocalałe z pożogi wojennej, przez lata zapomniane, zostały odnalezione przez przypadek.
Bracia Łopieńscy założyli firmę w 1862 r. Jej pierwsza siedziba mieściła się przy ul. Nowy Świat, później przy ul. Ordynackiej, a na początku 1900 roku przeniosła się do kompleksu fabrycznego przy ul. Hożej 55. Zakład osiągnął mistrzostwo w branży odlewniczej i brązowniczej, to w tej odlewni powstawała znaczna część warszawskich pomników wykonanych w metalu. Przed wojną w budynkach przy ul. Hożej przechowywana była pełna dokumentacja działalności projektowo-odlewniczej firmy Bracia Łopieńscy. Składały się na nią m.in. rysunki, projekty wykonane w gipsie oraz sporządzane na ich podstawie formy. Kamienica przetrwała powstanie warszawskie. Po wojnie właściciel i spadkobierca firmy Tadeusz Łopieński, został pozbawiony dostępu do swego zakładu. Budynek wraz z terenem przejęło przedsiębiorstwo państwowe, a po jego upadku lokale w budynku były podnajmowane.
Gipsy w folii
Dwadzieścia lat temu Małgorzata i Janusz Nadolscy, najemcy lokali i terenu przy ul. Hożej, przenosili się do magazynów na warszawskiej Pradze. Zadecydowali wtedy, że spakują także znalezione na strychu przedmioty z gipsu i przewiozą do nowej lokalizacji, gdzie zadecydują o ich dalszym losie. Już wówczas mieli świadomość, że to co znaleźli na strychu wynajmowanego budynku, posiada wartość historyczną. Zastanawiali się, czy są to produkty wytworzone w przedsiębiorstwie, które zajmowało budynek po wojnie, czy może jeszcze wcześniej w odlewni Braci Łopieńskich. Jednak przez kolejne 20 lat gipsy, starannie zawinięte w folie, wciąż czekały…
Pomógł program telewizyjny
Kilka tygodni temu w telewizji TVN został wyemitowany program o warszawskiej firmie Braci Łopieńskich. Audycja dała impuls, aby wrócić do przerwanych przed laty działań. Na początku grudnia 2021 roku państwo Nadolscy zaprosili Annę Łopieńską-Lipczyk (prawnuczkę Jana Łopieńskiego) do swojego magazynu, w którym przechowywali przywiezione z ul. Hożej gipsowe projekty. Szybko okazało się, że przedmioty są historycznym materiałem, który był podstawą tworzenia form dla przygotowywanych przez firmę odlewów z brązu. Wśród zachowanych przedmiotów znalazły się oryginalne gipsowe matryce wykorzystywane w procesie produkcyjnym powołanej niemal 160 lat temu warszawskiej brązowniczej firmy Braci Łopieńskich.
Niezwykłe odkrycie
Anna Łopieńska–Lipczyk o odkryciu poinformowała Zespół do spraw Warszawskich Historycznych Pracowni Artystycznych w Biurze Stołecznego Konserwatora Zabytków. W 2019 roku stołeczny konserwator wpisał Pracownię Sztuki Dekoracyjnej Bracia Łopieńscy na listę warszawskich pracowni artystycznych. Odnaleziony materiał jest cennym źródłem badawczym, uzupełniającym wiedzę o działalności jednej z najstarszych warszawskich firm rzemieślniczych. Rodzina chciałaby przekazać odnalezione przedmioty z gipsu m.st Warszawie, aby dopełniły zbiory zgromadzone w Pracowni Sztuki Dekoracyjnej Bracia Łopieńscy.
