Placemaking to nowy trend polegający na tworzeniu otwartych miejsc w przestrzeni wspólnej, odpowiadających na potrzeby społeczności lokalnych. Narodził się w Stanach Zjednoczonych w latach 60-tych XX w. Dziś jest wpisywany w strategie rozwoju miast m.in. Michigan i Chicago. Doświadczenia zza oceanu pokazują, że tego typu inicjatywy wpływają pozytywnie na klimat inwestycyjny i sprawiają, że w mieście po prostu żyje się lepiej. W Polsce widzimy pierwsze zalążki tego zjawiska. Dobrym przykładem jest warszawski projekt rewitalizacji placu przy ulicy Krochmalnej 3.
Placemaking to filozofia, opierająca się 11 zasadach takich, jak „Społeczność jest ekspertem”, „Twórz miejsce, nie design”, „Szukaj partnerów” czy „Tworzenie miejsca nigdy się nie kończy”. Zostały one sformułowane przez nowojorską Fundację „Project for Public Spaces”, największą na świecie organizację działającą na rzecz poprawy jakości przestrzeni miejskiej, która zaangażowała się również w działania przy Krochmalnej.
Jednym z największych realizowanych obecnie polskich projektów placemakingowych jest tzw. „Archipelag Wysp”. Jest to unikatowe przedsięwzięcie w skali kraju, ponieważ angażuje bardzo dużo podmiotów społecznych, przedstawicieli biznesu i władz lokalnych, którzy wspólnie pracują na rzecz rewitalizacji zaniedbanego fragmentu miasta. Strategia dla tego miejsca została sformułowana w efekcie 2-letnich konsultacji społecznych, w których wzięły udział m.in. firma Skanska, władze dzielnicy Wola, Fundacja „Na Miejscu”, pracownia architektoniczna Centrala, a przede wszystkim mieszkańcy osiedla. To właśnie zaangażowanie warszawiaków i ich poczucie odpowiedzialności za swoje otoczenie jest podstawą sukcesu tego przedsięwzięcia. Spośród wielu propozycji aranżacji przestrzeni wspólnej mieszkańcy wybrali projekt tzw. Eksploratorium. Poszczególne części skweru będą podzielone wizualnie i tematycznie na strefy, które zapewnią różnorodne formy aktywności i odpoczynku. Pojawi się na przykład labirynt, górka dla dzieci do zabawy w wykopaliska archeologiczne czy symboliczna wyspa wydzielona linią światła. Do tej pory przy Krochmalnej powstał plac zabaw, pojawiły się dodatkowe ławki i leżaki, zostały posadzone pnącza, namalowane linie boisk do gier drużynowych i planetarne wzory dla dzieci. Projekt realizowany będzie etapami – każdego roku powstaną trzy lub cztery wyspy.
To inicjatywa, która z powodzeniem może być powielona w innych polskich miastach. Wystarczy pomysł, pozyskanie partnerów i trochę zaangażowania każdego z nich, aby cieszyć się lepszą przestrzenią wokół.
Jakub Zagórski, Członek Zarządu Skanska Residential Development Poland
